Financiële welvaart steeds minder belangrijk? ‘We zitten op een kantelpunt in de tijd’

Nederland is een van de rijkere landen ter wereld, maar zegt dat ook iets over de welvaart in een land? Er wordt namelijk steeds meer aandacht gegeven aan een breder welzijn. Hoogleraar Joks Janssen is gespecialiseerd in dit gebied en ziet dat waar vroeger vooral naar harde economie werd gekeken, nu breder wordt gedacht. "Ik denk zelf, en de huidige generatie voelt dat ook, dat we op een kantelpunt in de tijd zitten", zegt hij in Stand van Nederland: Generatie Next.

Sinds 2018 wordt de brede welvaart in ons land gemeten. De hoogleraar benadrukt dat het een overkoepelende term is voor alles wat mensen van waarde vinden in het leven. "En dat gaat over meer aspecten dan alleen inkomen en arbeid, maar ook over gezondheid, sociale contacten, veiligheid en het landschap."

Niet door een rietje kijken

Janssen begrijpt dat het voor veel mensen belangrijk is dat je een baan en financiële zekerheid hebt, "maar als we alleen maar door een rietje naar economische groei kijken, verliezen we veel dingen uit het oog die we juist nu heel belangrijk vinden". Hoogleraar brede welvaart Janssen benadrukt dat deze instelling ervoor zorgt dat de rest als het ware buiten beeld blijft.

Als je kijkt naar de woningmarkt en veiligheid, valt volgens Janssen te concluderen dat daadwerkelijk door dat rietje wordt gekeken. Hij ziet dat veel mensen op dit moment worstelen met bestaanszekerheid. "Er wordt bijvoorbeeld veel met flexcontracten gewerkt en veel mensen zitten aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Je ziet dat in met name de grote steden we qua brede welvaart slechter scoren dan bijvoorbeeld een aantal regio's aan de rand van Nederland."

Waar komt dat verschil binnen Nederland vandaan? "Tot nu toe worden investeringen van de overheid vaak afgemeten aan wat ze bijdragen aan materiële welvaart. En dan komen toch vaak projecten naar boven drijven die de meeste euro's opleveren en het meest renderen." Janssen benadrukt dat als je naar de brede welvaart kijkt, je dit op een andere manier kan beoordelen. "Dan kunnen ook andere projecten die misschien minder opleveren, maar sociaal of ecologisch heel goed scoren, gestimuleerd worden."

Rijkdom voor iedereen anders

Mensen op straat geven vooral aan dat ze zich rijk voelen als ze zich geen zorgen hoeven te maken over wat op het boodschappenlijstje staat. Anderen noemen gezondheid weer de belangrijkste indicator voor rijkdom.

Uit onderzoek van Stand van Nederland: Generatie Next blijkt dat 72,6 procent van de respondenten gezondheid het belangrijkst vindt. 15,2 procent geeft daarnaast geld aan als belangrijkste rijkdomsindicator en 12,2 procent benoemt het hebben van sociale contacten. Voor iedereen betekent rijkdom dus wat anders.

Jonge generatie maakt zich zorgen

Janssen ziet dat de jonge generatie zich zorgen maakt over de onzekere toekomst. "Deze generatie zegt ook tegen de oudere generatie dat als we op dezelfde weg doorgaan, voor hen straks veel minder brede welvaart overblijft."

Heb jij Stand van Nederland: Generatie Next gemist? Kijk deze aflevering nu hier terug, via NPO Start.