NCTV waarschuwt: kunstmatige intelligentie zorgt voor nieuwe cybergevaren

Door de komst van nieuwe technologieën, zoals kunstmatige intelligentie (AI), ontstaan nieuwe digitale gevaren. Het wordt laagdrempeliger om schadelijke software te ontwikkelen. Het wordt ook steeds moeilijker om vast te stellen of teksten, foto's, video's en geluiden wel echt zijn. Diezelfde technologie maakt het echter ook mogelijk om potentiële aanvallen sneller en beter af te slaan. Dat zegt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), Pieter-Jaap Aalbersberg, in het jaarlijkse cybersecuritybeeld.

Het risico op cyberaanvallen wordt groter door de "geopolitieke verharding", aldus de NCTV. Hij noemt de Russische oorlog tegen Oekraïne als voorbeeld. De laatste tijd zijn er opvallend veel aanvallen door zogenoemde hacktivisten te zien. Die voeren geen directe aanvallen op de Nederlandse staat uit, maar op organisaties in Nederland. Dit zijn symbolische aanvallen om Nederland te raken voor de steun aan Oekraïne. Zo zijn in de afgelopen maanden onder andere de sites van de Staten-Generaal, de Raad voor de rechtspraak en enkele havens onder vuur genomen. "Maatschappij-ontwrichtende cyberincidenten hebben zich in Nederland of andere EU-landen nog niet voorgedaan. Dat is echter geen garantie voor de toekomst", aldus de NCTV.

'Steeds slimmer te werk'

De coördinator constateert ook dat cybercriminelen "steeds slimmer te werk gaan". Daarom roept hij organisaties op weerbaarder te worden, zodat de schade bij een aanval beperkt kan blijven. "Het verkleinen van de scheefgroei tussen de digitale dreiging en de weerbaarheid blijft dan ook een grote uitdaging", aldus Aalbersberg.

De politie noemt gijzelsoftware (ransomware) de grootste bedreiging voor de digitale veiligheid. Aanvallers beperken zich tegenwoordig niet meer tot het versleutelen van systemen en het eisen van losgeld. Ze proberen ook interne gegevens te stelen. Daarmee kunnen ze het slachtoffer extra afpersen. Bovendien kunnen ze die gegevens doorverkopen op de zwarte markt, aan mensen die er bijvoorbeeld identiteitsfraude mee willen plegen. "We zien steeds vaker serieuze aanvallen met ransomware", zegt Theo van der Plas, die bij de politie verantwoordelijk is voor de bestrijding van cybercrime.

Cyberaanval

Bij WNL Haagse Lobby ging het vorige week ook over cyberveiligheid. Daarin werd gezegd dat het aantal meldingen van cyberaanvallen in de afgelopen vijf jaar is verdrievoudigd. Daarnaast werd geconcludeerd dat één op de vijf Nederlandse bedrijven een risico loopt om ooit slachtoffer te worden van een cyberaanval.

Als zij te maken krijgen met zo'n aanval weten zij vaak niet wat ze ertegen moeten doen en betaalt het merendeel een hoge som aan losgeld. "Veel bedrijven hebben daar geen plan voor en weten niet bij wie ze moeten zijn", zegt algemeen directeur van VNO-NCW Focco Vijselaar.

De uitzending van WNL Haagse Lobby over cyberaanvallen luister je hier terug als podcast.