Kunnen de asielministers vandaag tot een overeenkomst komen? Dit zijn de problemen

Europese migratieministers komen vandaag samen in Luxemburg voor een ultieme poging om tot afspraken te komen. Directeur Politieke Zaken bij het Haags Centrum voor Strategische Studies (HCSS) Han ten Broeke zegt dat de druk hoger is om tot goede afspraken te komen dan eerder. Zeker met de Europese verkiezingen van volgend jaar in het vooruitzicht.

Ten Broeke zegt bij Goedemorgen Nederland op NPO 1 dat de toestroom van het aantal migranten dat op een betere toekomst in Europa hoopt na de covidpandemie enorm is opgelopen. In Nederland is er volgens hem vier keer zoveel druk op de asielzoekerscentra gekomen. "We zien dat en de grote vrees is dat we straks de beelden van zien van mensen die buiten moeten slapen. Van der Burg (staatssecretaris Aiel, red.) werkt zich een slag in de rondte om hier een oplossing aan te bieden", zegt hij.

Plat gezegd gaat het volgens Ten Broeke vooral tussen de landen waar vluchtelingen aankomen, zoals Griekenland en Italië, en waar ze elders in Europa worden ondergebracht. "De kritiek op die landen waar ze aankomen, is dat ze de strakke asielprocedures niet volgen. Hun kritiek op de andere landen is dat ze nauwelijks solidair met hen zijn, waarom ze dus minder strak zijn in hun procedures."

Verdrag van Dublin

Een van de problemen die speelt zijn de migranten die onder het Verdrag van Dublin vallen: een vluchteling of asielzoeker moet terug naar het eerste land van aankomst binnen de Europese Unie. "Als dat Italië is, dan moet je het terugsturen naar Italië. Maar Italië kan het allemaal niet meer aan, heeft een rechtse regering en wil wat doen", zegt Ten Broeke. "Je zag Rutte recent airmiles maken naar allemaal Europese regeringen, maar in de Italiaanse premier Meloni heeft hij ene nieuwe vriendin gevonden die afspraken met hem wil maken. De vraag is nu of deze top er toe zal leiden dat een aantal elementen waar Nederland al heel lang op aandringt, dat er iets meer een strengere buitengrenscontrole komt, dat daar afspraken over worden gemaakt."

Unaccompanied minors

Een van de agendapunten is volgens Ten Broeke het probleem van de alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv;s). Deze jongeren onder de achttien worden vaak door hun ouders vanuit Syrië en andere gebieden vooruitgestuurd, omdat ze weten dat deze worden aangenomen en in een asielprocedure kunnen komen. "Waar nu naar wordt gekeken is om de jongeren die minder dan 20 procent kans hebben om in een asielprocedure ter komen niet voorbij de douane te laten komen." Toch kan deze gedachte volgens hem tot frictie leiden, want links en rechts in Europa zijn verdeeld.

Transit

Een ander vraagstuk is of de migranten naast een terugverwijzing naar het land van herkomst, ook een verwijzing kunnen krijgen naar het land van transit. De rechtse partijen in Nederland voelen hier vooral iets voor, zegt Ten Broeke, maar in Duitsland is de coalitie daar niet toe bereid. Tunesië is zo'n land dat eventueel onder druk zou kunnen worden gezet. "Tunesië levert heel veel textiel aan de Europese Unie. 70 procent van hun economie is afhankelijk van de Europese markt", zegt hij. "Je zou kunnen zeggen dat als Europa een tax zou leggen op die textielimport de Tunesiërs anders zullen piepen, maar dat zijn maatregelen waar Europa helaas nog steeds niet toe bereid is."

Financiële prikkels

Journalist bij het Financieele Dagblad Anna Dijkman, ook te gast bij Goedemorgen Nederland, ziet ook problemen met het terugsturen van migranten die vervolgens worden geweigerd door de landen waar ze vandaan komen. "Je moet dus ook met die landen gaan spreken", zegt ze. "Volgens mij wordt er ook gekeken om in de landen lokaal versnelde asielprocedures beter te regelen, om te voorkomen dat mensen die eigenlijk geen kans maken gaan afreizen."

Om het weigeren te voorkomen zou een financiële prikkel wellicht uitkomst kunnen bieden. 'Weigerlanden' zouden volgens Ten Broeke 22.000 euro per afgewezen migrant kunnen betalen, om zo de asieldruk in het eigen land te verlichten. In dat geval worden landen dus niet verplicht om migranten uit Italië en Griekenland op te nemen. Ten Broeke denkt dat hier nog wel wat te bereiken is, maar of dit ook écht de grote aantallen omlaag zal halen is wat hem betreft nog maar de vraag. De druk op de buitengrens blijft vooral enorm zegt Ten Broeke. In ieder geval "zolang Europa niet bereid is om solidair te zijn met naast het zuiden ook het oosten, want Polen en Hongarije zijn landen die niet bereid zijn om in die solidariteit mee te doen."