Gedenkstenen in Deventer voor Molukse soldaten: ‘Vorm van eerherstel’
In Deventer zijn vanochtend op twee begraafplaatsen gedenkstenen onthuld voor overleden Molukse KNIL-soldaten. Op beide plekken liggen ruim zestig Molukse militairen begraven. De gedenkstenen moeten de soldaten eindelijk de waardering geven die ze verdienen, zegt initiatiefnemer Wiet Tutupoly.
De Molukkers vochten tijdens de Tweede Wereldoorlog tegen Japan en tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog stonden ze aan de kant van Nederland, in ruil voor de totstandkoming van een eigen staat. Toen ze na hun diensttijd, ruim zeventig jaar geleden, onvrijwillig naar Nederland werden gescheept, kregen ze hier eenmaal amper waardering voor hun inzet.
De Molukse staat is er bovendien nooit gekomen. Molukkers werden verspreid over Nederland en kwamen onder meer in Deventer te wonen. De stenen zijn geplaats als "erkenning van het aangedaan onrecht en een eerbetoon aan de Molukse militairen van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) en hun echtgenotes", schrijft de gemeente Deventer.
'Heel belangrijk voor Molukse gemeenschap'
"Molukse soldaten kregen een dienstbevel van Nederland om zich in te schepen met vrouwen en kinderen en naar Nederland te gaan", vertelt Tutupoly in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Ze konden hun intrek nemen in leegstaande kloosters, kazernes en oude concentratiekampen. Ze mochten niet werken, want men zou binnen vijf of zes maanden terugkeren. Uiteindelijk bleek het een enkele reis te zijn."
Hij noemt de gedenkstenen "heel belangrijk voor de Molukse gemeenschap" in Nederland. "Het is een vorm van eerherstel voor wat de Molukse KNIL-militair en hun partners is overkomen."
De gedenkstenen hebben een centrale plek gekregen op de begraafplaatsen. "Maar omdat we ook duidelijk willen maken wat de graven van de Molukkers zijn, wordt bij ieder graf ook nog een kleine gedenksteen geplaatst", zegt Tutupoly.
'Oppassen met moraliseren'
Ook oud-Commandant der Strijdkrachten Tom Middendorp vindt het "heel goed" dat de gedenkstenen zijn geplaatst. "Je moet je voorstellen: dit waren mensen die dienstplichtig waren en hun land hebben verdedigd in de Tweede Wereldoorlog. Ze zijn daarna in een onafhankelijkheidsstrijd terechtgekomen en zijn in opdracht naar Nederland gegaan. Ze worden neergezet als een soort oorlogsmisdadigers, en dat is een groot onrecht. Ze hebben gedaan wat van ze gevraagd werd in die tijd."
"We moeten oppassen met te veel moraliseren", zegt Middendorp. "We hebben de neiging om terug te kijken op de geschiedenis en te zeggen: 'Dat kon helemaal niet volgens de normen van nu'. Er zijn fouten dingen gebeurd en daar moeten we van leren, maar we moeten oppassen met het veroordelen van hele groepen die weinig keus hadden."
"Het is heel mooi dat er op deze manier aandacht aan wordt besteed", aldus Middendorp over de gedenkstenen.
