Prefab-woning toch niet de oplossing van de woningnood? ‘Gemeenten hebben een prikkel nodig’
Minister Hugo de Jonge had hoge verwachtingen van prefab-woningen als oplossing van de woningnood, maar de praktijk wijst anders uit. "Het is een alternatief waar ook niemand op zit te wachten", zegt econoom bij de Rabobank Nic Vrieselaar in Goedemorgen Nederland op NPO 1.
Tot 2030 moeten er zo'n 900.000 nieuwe woningen bij worden gebouwd. Om dat proces te versnellen dacht minister De Jonge aan prefab-woningen: woningen die kant-en-klaar uit de fabriek komen. Maar wat blijkt nu? Honderden van die woningen staan opgeslagen in loodsen, omdat gemeenten er geen plek voor hebben.
Prefab-woning
Daarnaast is het ook maar de vraag of de prefab-woningen daadwerkelijk het bouwproces versnellen. "Het voordeel is dat je sneller kunt bouwen. Een halfjaar tot een jaar. Het scheelt ook kosten, want je kunt het sneller en efficiënter doen", zegt Vrieselaar. Het probleem zit hem echter in het voorproces. Dat kan nog altijd zes tot zeven jaar duren. Hele strenge vergunningstrajecten helpen de voortgang van de bouw ook niet, want "je ziet dat mensen geen nieuwe woningen in hun buurt willen" en dus protest aantekenen.
Het komt erop neer dat "echte woningen" niet gebouwd worden. Dus is het alternatief om prefab-woningen neer te zetten. Of "containers", zoals Vrieselaar het noemt. "En daar zit ook niemand op te wachten."
Rol van gemeentes
Peter Boelhouwer, hoogleraar bouwkunde, zegt dat de tijdelijke woningen vaak bedoeld zijn voor arbeidsmigranten of studenten. Voor die groep zijn gemeenten minder snel geneigd zo'n woning beschikbaar te stellen, zegt Boelhouwer. "En als het beschikbaar komt zie je veel protesten ontstaan, omdat mensen bang zijn dat er overlast ontstaat."
De hoogleraar vraagt om "meer bestuurlijke moed" van wethouders. "Zij moeten op een gegeven moment de beslissing nemen het wél te doen. En het is tijdelijk, dus iets meer durf vanuit de lokale politiek is nodig op dit punt."
Vrieselaar vult aan: "Het probleem is dat gemeenten vaak eisen stellen aan hoe het eruit moet zien." De econoom heeft het over de eisen van een prefab-woning. Die komen in alle soorten en maten. "Het moet niet te gek worden. Dan wordt het maatwerk en kan het niet in de fabriek worden gebouwd."
Daarnaast ziet Vrieselaar dat gemeenten "niet voldoende prikkels hebben om te bouwen", vooral omdat gemeenten weinig verdienen aan de bouw. Het geld wordt vooral verdiend aan de grond onder het huis. Maar die grond hebben gemeenten vaak niet meer in handen. Het is meestal in eigendom van grote bedrijven of speculanten. "Gemeenten hebben weinig financiële prikkel en als zij gaan bouwen hebben ze vaak mot met de bewoners. Dus creëer een financiële prikkel voor gemeenten om tóch te gaan bouwen."
'Een manier vinden in het beleid'
Uit het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) blijkt ook wel dat er het nodige misgaat met de bouw van prefab-woningen. EIB kwam gisteren met een rapport waaruit blijk dat slechts 15 procent van de huizen die Nederland aflevert een prefab-woning is.
"Sommige type huizen, zoals grote appartementengebouwen, kun je niet zo makkelijk in de fabriek bouwen", verklaart Vrieselaar. "Dus prefab bouwen is voor een deel van de woningnood een oplossing, maar heel veel projecten zijn klein, met meer maatwerk en een mix van huizen. Dan is het in de praktijk lastiger dan gehoopt."
Dus is een andere oplossing nodig. "Als er structureel iets misgaat, waardoor het niet lukt om echte woningen te bouwen, dan moet dat worden opgelost. Wij moeten een manier vinden in het beleid, dat ervoor zorgt dat er echt snelle woningen gebouwd worden, in plaats van dat wij tijdelijk containers neerzetten."