Veiligheid ten koste van je privacy? ‘Als je eenmaal begint, kom je er bijna niet meer vanaf’

Ondanks dat we feitelijk gezien niet per se onveiliger zijn, voelen we ons dat wel. Om die reden is het aantal bedrijven in de beveiliging in tien jaar tijd gestegen van zo’n 3000 naar meer dan 10.000. De technologie wordt ook steeds beter, maar dat heeft zo zijn risico’s, zegt hoogleraar Besturen van veiligheid Ira Helsloot bij Stand van Nederland: Generatie Next op NPO 2. “We gaan steeds meer naar een veiligheidssamenleving, waarbij we privacy en andere vrijheden opofferen voor ‘beveiliging’ tegen criminaliteit.”

De huidige maatschappij lijkt steeds meer gefocust op veiligheid. Met meer camera’s en cameratoezicht, maakt het volgens Helsloot dat we “een maatschappij krijgen waar we onze vrijheden en privacy opofferen voor de beveiliging tegen een risico dat objectief steeds kleiner wordt.” De hoogleraar trekt de vergelijking met het boek 1984 van George Orwell, waarin ‘Big Brother’ alles ziet wat er gebeurt en privacy niet meer bestaat. “Dat is wel een beweging die je steeds meer ziet. Er wordt steeds meer controleerbaar.”

Surveillancemaatschappij

Volgens Jorrik Habing, eigenaar van een beveiligingsbedrijf, leven we min of meer al in een ‘surveillancemaatschappij’, hoewel dat volgens hem enkel is voorbestemd voor de overheid en niet voor bedrijven of particulieren.

Habing twijfelt er niet aan. De techniek in de branche wordt volgens hem steeds geavanceerder. Drones kunnen tegenwoordig het werk van verschillende mensen uit handen nemen. Hij zegt: “Het is echt een opkomende markt en in dat opzicht wordt het bij het publiek steeds breder bekend wat de mogelijkheden zijn voor de drone. Het is voor ons soort bedrijven interessant om te investeren in zowel materiaal als de opleiding die daarvoor nodig is.”

Drones kunnen volgens Habing makkelijk mensen vervangen. “Waar je voor sommige inspecties of patrouilles nog drie à vier mensen nodig had, kan je dat nu doen met één man en een drone.”

Opsporing van criminelen

Daarnaast zijn er steeds meer technische ontwikkelingen die de drone tot een interessant middel maken om te gebruiken met betrekking tot de opsporing van bijvoorbeeld criminelen. “We doen het nog niet, maar wat ook mogelijk is, is gezichtsherkenning laten plaatsvinden via de drone. Dat zou de politie bijvoorbeeld kunnen doen met voortvluchtigen in een mensenmassa. Dan kun je met een drone heel specifiek gezichten in beeld brengen.”

Op dit moment is het volgens Habing ook al mogelijk om door middel van infrarood objecten te kunnen herkennen, zoals wapens of grote voorwerpen als een rugzak.

Stoppen is moeilijk

Helsloot stelt echter dat wanneer je zulke mogelijkheden instelt je er nog maar moeilijk vanaf komt. “Dat is een serieus risico wat mij betreft.” Volgens de hoogleraar is het makkelijker om een veiligheidsmaatregel in te stellen dan om hem weer te stoppen. “Instellen doe je daadkrachtig, maar als je ‘m stopt als politicus of bestuurder, is er altijd een oppositiepartij die vanuit de oppositie zegt: u maakt nu de samenleving onveiliger. Als je er eenmaal aan begint, kom je er bijna niet meer vanaf.”

Geweldsincidenten komen steeds vaker en heftiger voor in ons land. Bedrijven investeren steeds meer in veiligheid. Hoe ver moeten en willen wij gaan? Wat is de prijs voor onze veiligheid? Dat onderzoekt Elif Isitman in Stand van Nederland: Generatie Next. Zaterdag om 22.00 uur te zien op NPO 2. Eerdere uitzendingen kijk je hier terug op NPO Start. 

Lees ook:

Noodkreet persoonsbeveiliger: ‘Er worden steeds meer mensen uit de weg geruimd, dat wordt niet minder’

Door: Matthijs Meulblok