Toestroom asielzoekers in 2023 met ruim 70.000 veel hoger dan verwacht

Het kabinet verwacht dat er dit jaar ruim 70.000 asielzoekers naar Nederland komen. Dat is ruim een kwart meer dan waar het kabinet vorig najaar van uitging in het hoogst denkbare scenario. Dat blijkt uit een prognose die staatssecretaris Eric van der Burg (Asielzaken) vrijdag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) heeft per 2024 ruim 77.000 opvangplekken nodig.

Het kabinet houdt er ook rekening mee dat het aantal alleenstaande minderjarige asielzoekers (ama’s) met ruim een kwart zal stijgen. Eerder werd van de komst van zo’n 7500 ama’s uitgegaan. Dit aantal is nu naar boven bijgesteld tot circa 9600.

Gemeenten moeten de tweede helft van dit jaar ruim 27.300 statushouders, voormalige asielzoekers die in Nederland mogen blijven, huisvesten. Dat is de hoogste taakstelling voor gemeenten sinds 2015.

COA: doen er alles aan om crisis Ter Apel dit jaar te voorkomen

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) heeft in een reactie op dit nieuws aangegeven er alles aan te doen om een situatie zoals die zich vorige zomer bij aanmeldcentrum Ter Apel afspeelde te voorkomen, maar of dat gaat lukken is onduidelijk. Ze wijst erop dat niet alleen de hoeveelheid mensen die binnenkomt van invloed is, maar ook het aantal dat door kan stromen. Daarvoor verwijst ze naar onder meer gemeenten, die er op hun beurt voor moeten zorgen dat voldoende mensen die in Nederland mogen blijven, kunnen verhuizen vanuit opvanglocaties naar een woonhuis. Daardoor komt er dan weer plek vrij in een asielzoekerscentrum (azc).

In Ter Apel moesten mensen vorige zomer buiten in het gras slapen. Het aanmeldcentrum waar nagenoeg alle asielzoekers zich moeten melden bij aankomst zat vol en ook konden asielzoekers moeilijk doorstromen naar opvanglocaties. De situatie buiten was voor Artsen zonder Grenzen aanleiding noodhulp te gaan bieden aan de mensen buiten, die zich volgens de organisatie in "mensonwaardige" omstandigheden bevonden.

Effecten van geweld in Soedan niet meegenomen

Mede door de "onrust in de wereld, waaronder in Syrië, Jemen en Afghanistan" stijgt het aantal asielzoekers, zei Van der Burg vrijdag in een toelichting op de prognose. De effecten op migratie van de recente aardbeving in Turkije en Syrië en het geweld in Soedan zijn niet in de nieuwste prognose meegenomen. Ook gaf Van der Burg aan dat Ter Apel wordt ontzien, mocht weer eenzelfde situatie ontstaan als vorige zomer. Er wordt dan een beroep op andere gemeenten gedaan.

Het gaat om de Meerjaren Productie Prognose (MPP), waarin twee keer per jaar in kaart wordt gebracht hoeveel asielzoekers in Nederland worden verwacht. In de (laatste) MPP van het najaar werd met maximaal 42.000 asielzoekers in 2023 rekening gehouden.

Bij ongewijzigd beleid gaat het kabinet uit van een verdere stijging van het aantal asielzoekers in de komende jaren. Het gaat voor 2024 om een toename van maximaal 72.000 asielzoekers. In 2025 stijgt dat aantal naar ruim 76.000. Oekraïense vluchtelingen zijn niet in deze cijfers meegenomen.

Maatregelen

Het kabinet wil maatregelen nemen om het aantal asielzoekers te verminderen. Maatregelen om de instroom te beperken worden met andere EU-lidstaten genomen. Zo liggen er plannen om de buitengrenzen van Europa steviger te bewaken. Mensen die geen recht hebben op asiel, moeten sneller worden teruggestuurd.

Ook wil het kabinet het aantal asielzoekers dat in Nederland mag blijven verlagen door de beoordeling van aanvragen meer in lijn te brengen met andere EU-landen. Nederland willigt meer asielaanvragen in dan andere lidstaten. Het kabinet wil zo voorkomen dat Nederland onnodig aantrekkelijk wordt als land van bestemming.