Onderwijsland verdeeld over Cito-toets: werkt het stress en kansongelijkheid in de hand?

Deze week gaan zo'n 180 duizend kinderen beginnen aan de Cito-toets. Een stressvolle week dus. Voor de laatste keer misschien? Want na dit jaar gaat het systeem op de schop: de toets wordt naar voren gehaald en zal minder zwaar wegen.

Het vervroegen van de toets en de 165 meerkeuzevragen over taal en rekenen minder belangrijk maken moeten ervoor zorgen dat het stress wegneemt van groep 8'ers. Het moet tevens zorgen voor een betere kansgelijkheid. Daarover schrijft De Telegraaf.

Stress en kansongelijkheid

Sinds de verplichting van de eindtoets in 2015, ervaren veel kinderen enorme stress. Vaak opgelegd door de school zelf, door ouders of door andere leerlingen. "We maken elkaar helemaal gek. Iedereen wil bij de bovenste 20 procent horen, zodat het kind naar het vwo mag. Maar daar zal nooit voor iedereen ruimte zijn", zegt Karen Heij, die onderzoek doet naar toetsen in ons onderwijs, tegen de krant.

De manier hoe het toetssysteem nu is ingedeeld kan ook kansongelijkheid in de hand werken. Volgens Heij zijn toetsen vaak in het voordeel van "hoogopgeleide ouders en kinderen die met Nederlands als thuistaal opgroeien". De politiek probeert daar een stokje voor te steken. Daarom is er volgend jaar geen eindtoets meer, maar een heuse 'doorstroomtoets'. Die wordt enkele maanden eerder gehouden dan de oorspronkelijke toets. Daarnaast mogen leerlingen zich in één specifieke week inschrijven voor een middelbare school naar keuze.

Gaat het nieuwe systeem werken?

De vraag rijst of het nieuwe systeem ook het gewenste resultaat zal bieden. Daarover zijn de meningen verdeeld. Voormalig onderwijsminister Arie Slob denkt dat kinderen, door de toets minder zwaar mee te laten wegen, minder stress zullen voelen. De overgang naar de middelbare school wordt daarmee ook minder groot.

Erik Meester, docent en onderwijsontwikkelaar aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, deelt tegenover De Telegraaf een andere mening. Hij vindt dat er niks mis is met een onafhankelijke selectietoets. Volgens Meester ligt er een groter probleem bij het selectieve schooladvies dat kinderen krijgen van "vooringenomen" leraren. Zo werden in het verleden aan meisjes vaak een lager schooladvies gegeven tegenover jongens. Ook al was de eindscore hetzelfde. Dat probleem ziet Meester nu ook gebeuren bij kinderen met een migratieachtergrond of een lagere sociaaleconomische status. Volgens de onderwijsontwikkelaar krijgen die groepen kinderen een lager schooladvies, omdat leraren ervan uitgaan dat zij thuis minder begeleiding krijgen.

Dat basisschoolkinderen stress ervaren vindt Meester geen goede reden om het systeem op de schop te gooien. "Als leerlingen gewoon kunnen laten zien wat ze hebben geleerd, is er weinig reden tot stress." Zowel Heij als Meester denken dat een 'doorstroomtoets' niet veel zoden aan de dijk zet. "De echte problemen worden niet aangepakt: de smalle inhoud van de toets én de druk om steeds maar weer beter te presteren", beargumenteerd Heij.