IJmuidense huisarts over industriële uitstoot: ‘Hoop dat industrie en overheid verantwoordelijk gehouden worden’

Wat doet de uitstoot van Tata Steel IJmuiden, Chemours (voorheen DuPont) in Dordrecht en Asfalt Productie Nijmegen (APN) met de gezondheid van omwonenden? Daarover publiceert de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) vandaag een onderzoek. Huisarts in IJmuiden, Luc Verkouteren, hoopt dat geconcludeerd wordt dat de industrie en de overheid verantwoordelijk zijn voor de uitstoot, zo zegt hij in Goedemorgen Nederland.

"Dus dat de overheid de omwonenden beschermt, zorgt voor een veilige woon- en leefomgeving en dat de industrie verantwoordelijk kan worden gehouden zonder dat je eerst moet aantonen dat ze dit zijn", legt hij uit. Daarmee doelt de huisarts op het feit dat in de omgeving IJmuiden is aangetoond dat de overgrote meerderheid van de fijnstof en de polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK) afkomstig zijn van het Tata-terrein. Dat bleek vorig jaar uit onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Dat zijn beide kankerverwekkende stoffen. Mensen in die omgeving worden daar meer aan blootgesteld dan mensen elders in het land.

Daarnaast constateerde de GGD dat meer mensen lijden aan longkanker in deze regio dan in de rest van het land, al staat niet vast wat de bijdrage van Tata daaraan is. Mensen worden immers soms ook zonder specifieke oorzaak ziek. "Er staat geen label op als je iets hebt. Er staat niet op: gesponsord by", schetst Verkouteren. Volgens hem moeten de overheid en de industrie voor al dit soort gevallen verantwoordelijkheid nemen.

Honderden mensen hebben aangifte gedaan tegen Tata Steel, vanwege het "moedwillig schaden van de gezondheid van mens en dier". Ze worden hierin bijgestaan door advocaat Bénédicte Ficq.

Impact op kwaliteit van leven van mensen

Zelf ziet Verkouteren mensen met een grote variatie aan klachten zijn praktijk binnenlopen. Vaak mensen met irritatie door geur en stankoverlast, en de irritatie van slijmvliezen. "Maar ook mensen met langdurige ziektes: chronische ziektes zoals suikerziekte, hart- en vaatziekten, luchtwegklachten. Dat zijn allemaal klachten die een enorme impact hebben op de kwaliteit van leven van mensen, en de kwaliteit van leven ook korter maakt", zegt hij. "En dan hebben we natuurlijk de laatste categorie, en dat zijn de kankersoorten. Sommige uitstoten verhogen de kans daarop."

APN en Chemours

Omwonenden van Tata Steel zeggen al langer last te hebben van klachten door uitstoot van de staalfabriek. In eerste instantie kondigde de OVV in april 2021 aan onderzoek te doen naar de situatie rondom die staalfabriek, maar later werd dat uitgebreid naar ook Chemours en APN. Het RIVM stelde recent vast dat moestuinen dicht bij Chemours te veel PFAS bevatten. Deze schadelijke poly- en perfluoralkylstoffen worden bijvoorbeeld gebruikt in blusschuim en voor waterafstotende bescherming voor kleding. De stoffen kunnen zich ophopen in het lichaam, kunnen diverse soorten kanker veroorzaken en ze hebben mogelijk effect op de voortplanting en op het ongeboren kind.

Bij APN klagen omwonenden ook al jaren over de stank en uitstoot afkomstig van de asfaltcentrale. Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN) stelde in juli 2021 vast dat te veel kankerverwekkende stoffen werden uitgestoten op het moment van de meting. APN zou een dwangsom opgelegd krijgen als dit nog eens voorkwam. Volgens de omgevingsdienst is de norm bij de metingen die volgden niet meer overschreden.