Cybercriminelen steeds gevaarlijker: ‘Privacy is niet bedoeld om criminelen te beschermen’

Cybercriminelen worden steeds kundiger in het aftroggelen van je digitale gegevens. Hiermee worden vervolgens soms grote sommen geld buitgemaakt. Techspecialist Danny Mekić zegt tegen Goedemorgen Nederland dat we dringend betere technieken moeten ontwikkelen om onszelf te kunnen beschermen.

Onlangs werd een criminele verkoopwebsite voor online identiteiten, met zelfs kortingsacties om gegevens te bemachtigen, opgerold. De politie trof dit aan na onderzoek van de FBI. Gegevens van ruim 50.000 Nederlanders zijn hier buitgemaakt. Dit is waarschijnlijk het topje van de ijsberg.

Mekić legt uit: “Zij hebben dus hun eigen systeem gebouwd om in te breken op computers en altijd weer live de nieuwste gegevens over mensen binnen te halen. Dan gaat het vaak over het afpersen en bedreigen van mensen. Dan heb je echt een doelwit en dat is wat er veelvuldig met dit platform gebeurt.”

Wapens en drugs

Dat de criminelen steeds gevaarlijker worden blijkt ook uit Operation Cookiemonster. De Telegraaf sprak met programmadirecteur Digitalisering en Cybercriminaliteit bij de politie Theo van der Plas. Die vertelt dat tijdens een wereldwijd onderzoek in Nederland zeventien mensen werden opgepakt in relatie tot een groot cybercrimineel netwerk. Bij huiszoekingen werden onder meer drugs en wapens gevonden.

Tekst gaat verder onder de tweet.

Steeds vaker worden er drugs en wapens gevonden bij cybercriminelen. De politie ziet ook steeds meer geweld in deze wereld. @QueenyRaj vindt dat de minister aan de slag moet. "Op het moment dat cybercriminelen heel groot worden hebben ze al iets anders gedaan." #WNL pic.twitter.com/yBnOrJSJoN

— WNL Vandaag (@WNLVandaag) April 7, 2023

Mekić pleit voor betere technieken, zodat we beter beschermd worden tegen de online gevaren. “Je verwacht nu heel veel van mensen, je moet altijd maar kijken: is het een phishingmail of is het ’t niet?”

De politie wil wel meer doen, maar loopt tegen privacywetgeving aan, volgens Tweede Kamerlid Queeny Rajkowski (VVD). Ze zegt: “Privacy is niet bedoeld om criminelen te beschermen.” Zij heeft de minister gevraagd om hier naar te kijken en heeft die toezegging ook gekregen. “Wat je ziet: banken hebben gegevens en zien rare transacties. Politie heeft misschien aangiftes. Als je al die informatie bij elkaar zou brengen, dan weten zij precies wie die criminelen zijn, waar ze zitten en hoe ze heten.” Ze verwacht dat veel slachtoffers voorkomen kunnen worden als de informatie die bekend is mag worden gedeeld.

Het begint klein

Volgens Rajkowski begint cybercriminaliteit altijd heel klein, maar kan dit al grote gevolgen hebben. “Je kan denken, wat maakt het uit dat mijn e-mailadres in handen is van een crimineel, maar dat maakt heel veel uit. Criminelen hebben vaak veel meer informatie dan alleen jouw e-mailadres. Daar moet je echt van uit gaan. Hoe meer informatie zij hebben, hoe gerichter zij jou kunnen benaderen, waardoor je minder goed door hebt of een mailtje echt of nep is.” Het Kamerlid stelt dat ze steeds geraffineerder tewerk gaan. “We gaan steeds minder doorhebben wat echt en nep is en dat kan uiteindelijk betekenen dat je tienduizenden euro’s kwijt bent.”

Inmiddels zijn er al tienduizenden mensen slachtoffer van digitale oplichtingspraktijken. Volgens Rajkowski is er dan ook nog steeds veel schaamte. Het is dan ook belangrijk om het bespreekbaar te maken.

Directeur van Reiskoepel ANVR Frank Oostdam vertelt dat hij ook al eens bijna slachtoffer is geworden van zo’n phishingactie via Whatsapp. Hij kreeg een zogenaamd app-bericht van zijn dochter die zei dat ze haar telefoon kwijt was en geld nodig had. Oostdam vond het maar vreemd hoe zijn dochter hem aansprak en had haar dus even gebeld. “Je bent snel in de verleiding om even geld over te maken”, zegt hij.

Bedrijven ook vaak de klos

Naast particulieren zijn ook bedrijven steeds vaker de klos. Rajkowski: “Een op de vijf MKB’ers is al slachtoffer geworden. Dat is ongelooflijk veel.” Ze zegt dat het belangrijk is dat de overheid meer gaat doen om bedrijven te beschermen. “Niet elk bedrijf heeft geld of kennis en kunde in huis om allemaal cyberspecialisthen in dienst te hebben. “Ik denk dat het voor MKB’ers goed is om onderling dit soort teams van cyberdeskundigen in te gaan kopen, om te zorgen dat ze veilig zijn”

Het Kamerlid pleit ook voor een betere preventie. “Op het moment dat cybercriminelen heel groot zijn, hebben ze al vaker iets anders gedaan. Dus we hadden ze al veel eerder kunnen pakken.” Ze stelt dat wanneer jongeren op school al worden betrapt op hacken, ze meteen moeten worden benaderd door de politie. “Als je op dat moment al met iemand gaat zitten, kunnen wij dat talent misschien inzetten om Nederland te beschermen in plaats van aan te vallen.”

Lees ook:

Geheime militaire plannen gelekt: ‘Dat is de wereld waarin we helaas leven’

Door: Matthijs Meulblok