Steeds meer mensen combineren meerdere banen: ‘Stuk aangenamer richting je pensioen’

Nederland kent steeds meer multi-jobbers: mensen die twee of meer banen combineren. In 2022 hadden al 832.000 mensen een tweede baan naast hun hoofdbaan, 8,7 procent van alle werkenden. “Met de ontwikkelingen op het gebied van flexibele arbeid denk ik dat de kans groot is dat deze ontwikkeling blijft doorzetten”, zegt socioloog Stef Bouwhuis in Stand van Nederland: Generatie Next op NPO 2.

Van alle multi-jobbers heeft 57 procent meerdere parttimebanen naast elkaar, 43 procent heeft een tweede baan als zzp’er. Eén van hen is Pascal de Vos. 26 uur per week werkt hij als zorgcoördinator, en zijn werkweek maakt hij vol als fietsenmaker aan huis. “Mensen zitten niet altijd op hun plek, maar ik denk dat mensen altijd hun geluk moeten najagen”, zegt De Vos. “Dat kun je doen door deels iets anders te gaan doen.”

Daarvoor koos ook Joyce de Haan. 3,5 dag per week is ze teamleider van een klantenservice, daarnaast staat ze tussen de paarden als coach van ruiters. “Ik geniet van de afwisseling, af en toe even weg van de computer. Maar je kan je ook voorstellen: op een dag als vandaag, wanneer het nat en koud is, verlang ik ernaar om weer op het kantoor te zitten. Het gras is altijd groener aan de overkant.”

Nederland multi-jobland

Socioloog Stef Bouwhuis doet onderzoek naar multi-jobben. Volgens hem is Nederland uitermate geschikt voor het fenomeen. “We hebben een echte parttime-economie, met veel zelfstandigen. Je hebt in Nederland de mogelijkheid om je werk zo in te richten dat het past bij je situatie.”

Multi-jobbers zijn onder te verdelen in drie categorieën, zegt Bouwhuis. Een kwart combineert banen uit financiële noodzaak, een derde komt het aanwaaien. “Maar de grootste groep, iets minder dan de helft, heeft twee of meer banen omdat ze het leuk vinden. Ze waarderen dat ze verschillende vaardigheden kunnen inzetten en verschillende mensen ontmoeten.”

Ook volgens arbeids- en organisatiepsycholoog Tosca Gort kan multi-jobben bijdragen aan verhoogd werkplezier. “Het biedt een uitweg om nieuwe dingen te proberen. Als je een hobby hebt waarvan je je werk kunt maken, maar die niet goed genoeg betaalt om jezelf te onderhouden, kun je het combineren met een andere baan.”

Bijdrage aan arbeidstekort?

Het risico van twee of meer banen is volgens Gort niet heel anders dan wanneer je wisselt van werkgever. “Er is altijd het risico: ga je wel de autonomie en het werkplezier vinden waar je naar zoekt? Maar die risico’s zijn minimaal. Als het je niet bevalt, ben je vrij om het weer anders in te richten.”

Maar Nederland kampt met een groot arbeidstekort. Zorgt multi-jobben er niet voor dat de gaten in de roosters in belangrijke sectoren nog groter worden? Gort: “Je kan ook de vraag stellen: wat gebeurt er met die mensen als ze niet multi-jobben? Misschien verdwijnen zij dan wel helemaal uit de sector, omdat ze het werk bijvoorbeeld te zwaar vinden. Je kan dus zeggen: een arts blijft behouden voor de maatschappij, juist omdat hij of zij kan werken op de gewenste manier.”

Ook Bouwhuis denkt niet dat multi-jobben bijdraagt aan het arbeidstekort. Hij denkt dat mensen plezieriger doorwerken tot hun pensioen. “Ik weet niet of je zo ver kan gaan dat je zegt: ze zouden het anders nooit tot 67 jaar volhouden. Maar het is zeker zo dat het voor veel mensen een stuk aangenamer wordt, omdat ze banen kunnen combineren.”

Millennials

Ook voor mensen aan de andere kant van de arbeidsladder, starters, ziet hij voordelen. “Multi-jobben kan je helpen om te oriënteren. Als je niet precies weet wat je wil, kun je een aantal banen combineren om te kijken wat bij je past.”

Gort ziet dan ook veel millennials onder de multi-jobbers. “Ze voelen zich flexibeler en zien meer kansen en mogelijkheden. En wat die groep echt speciaal maakt, is dat zij in de hoogste vorm van zelfontwikkeling zitten. Zelfactualisatie is voor hen ontzettend belangrijk. Het gaat niet meer om het voorzien in de basisbehoeften. Het gaat echt om gelukkig zijn in je werk, jezelf kunnen laten zien en je doelen behalen.”

Ze benadrukt dat multi-jobbers niet verwend of lui zijn. “Uit cijfers blijkt dat mensen die een baan hebben bij een baas en daarnaast zzp’en, meer uren draaien dan de gemiddelde werknemer.”

Steeds meer mensen combineren twee of meer banen. Wat maakt multi-jobben zo populair? Presentatrice Raquel Schilder zoekt het uit in een nieuwe aflevering van Stand van Nederland: Generatie Next. Kijk deze aflevering hier terug, via NPO Start. 

Door: Peter Visser