Mensensmokkelaars hebben vrij spel: ‘Het is een kat-en-muisspel geworden’
Mensensmokkelaars lijken vrij hun gang te kunnen gaan terwijl ze hun zakken vullen met geld. Dat zegt journalist bij EW Magazine Gertjan van Schoonhoven na het zoveelste incident waarbij mensen tijdens de gevaarlijke oversteek naar Europees grondgebied om het leven zijn gekomen.
Vorige week zijn er 62 migranten omgekomen bij Calabrië, in het zuiden van Italië, toen zij de oversteek wilde maken vanuit Turkije. Sinds 2014 zijn er zo'n 26.000 mensen overleden of vermist geraakt nadat zij in handen kwamen van mensensmokkelaars.
Omdat zoveel mensen de oversteek willen maken, verdienen mensensmokkelaars er bakken met geld aan. Zo bleek de Syriëcrisis in 2015 een goudmijn. "Het leverde ergens tussen de 2 en 3 miljard op", zegt Van Schoonhoven bij Goedemorgen Nederland op NPO 1.
Kat-en-muisspel
De mensensmokkelaars zijn moeilijk te stoppen. Volgens Van Schoonhoven heeft het er alle schijn van dat zij ongehinderd hun gang kunnen gaan. Al houdt Frontex (Europees Grens- en kustwachtagentschap) zich op verschillende plekken in de Middellandse Zee bezig met het onderscheppen van mensensmokkelaars. "Daar wordt extra in geïnvesteerd. Er worden meer mensen aangenomen voor grensbewaking", verzekert de journalist.
Frontex probeert populaire routes nadrukkelijk in de gaten te houden. Bijvoorbeeld de oostelijke route die vanuit Turkije naar Griekenland gaat en de centrale route van Noord-Afrika naar Italië. Mensensmokkelaars spelen hier weer op in door te zoeken naar alternatieve routes, denkt Van Schoonhoven. "Het is een kat-en-muisspel tussen mensensmokkelaars en Frontex."
'Wrange paradox'
De premier van Italië Giorgia Meloni investeert in hulporganisaties die mensen oppikken uit de zee en ze aan wal brengen. "Dat begrijp ik wel. Je kunt deze mensen niet aan hun lot overlaten", zegt Van Schoonhoven. Het nadeel van deze "wrange paradox" is dat "je met deze 'veerdienst' de stroom naar Europa in stand houdt".
Dus wat werkt dan wel? "Enige wat de perverse trek naar Europa kan doorbreken is dat je niet meer de Middellandse Zee hoeft over te steken om kans te maken op asiel of als arbeidsmigrant."
Tikkende tijdbom voor coalitie
Met andere woorden: stop of beperk de stroom richting Europa, zegt de journalist. Dat is iets waar bijvoorbeeld VVD en CDA voor pleiten. Binnen de coalitie is daar onenigheid over, want D66 ziet dat als een onuitvoerbare wens. Is dit onderwerp een tikkende tijdbom voor de coalitie? "Ik denk dat dit nog meer dan wij ons realiseren heel erg gevaarlijk kan worden voor de coalitie", zegt politiek commentator bij De Telegraaf Wouter de Winther.
Partijen zitten er veel dieper in dan zij laten merken, gaat De Winther verder. "Bij VVD en CDA heb ik mensen horen opperen; dan maar een kabinetscrisis." Om de grote stroom naar Nederland te voorkomen moet Nederland minder aantrekkelijk worden, denkt de politiek commentator. "En zorg er tegelijkertijd voor dat landen aan de buitengrenzen versterkt worden in de opvang."
Er moet dus meer samenwerking komen tussen de EU en landen buiten het Europees grondgebied. "Dat lukt mondjesmaat", concludeert Van Schoonhoven. "Daar ga je de komende jaren geen resultaten mee halen. Het zal allemaal minimaal zijn. Zolang het risico dat je neemt loont, dan zal de trek blijven."
Mensensmokkel
In Het Misdaadbureau ging het ook over mensensmokkel. Presentator Maaike Timmerman ging hierover in gesprek met Officier van Justitie Gerben Wilbrink en Mark Rutten van de Koninklijke Marechaussee. Onderzoeksjournalist Sandra van den Heuvel duikt in de cijfers en achtergronden. Luister nu naar de podcast in je favoriete podcast-app.