main-logo NPO Start
Steun WNL Steun WNL Steun WNL
Stand van Nederland - 26 februari 2023 — 09:38

Tijd van grensoverschrijdend gedrag en sociale veiligheid, maar slaan we niet een beetje door?

Afgelopen jaar stond in het teken van grensoverschrijdend gedrag en sociale veiligheid. Het begon in medialand bij The Voice, De Wereld Draait Door en Studio Sport, maar dat bleek nog maar het topje van de ijsberg: in heel het bedrijfsleven werden mannen én vrouwen verantwoordelijk gehouden voor hun daden. De millennial verwacht veiligheid op de werkvloer, en dus is er in korte tijd een hele nieuwe bedrijfstak ontstaan. Maar schiet de hang naar ‘sociale veiligheid’ daarmee niet door?

Wat filosoof Sebastien Valkenberg betreft wel. “Ik vind ‘sociale veiligheid’ een hele ingewikkelde term. Zo ingewikkeld of ik me afvraag of je daarmee beleid kunt maken.” En dat is wel wat er gebeurt, ziet hij. “Ik denk dat je kunt zien dat Nederland in een hele korte tijd best wel veranderd is”, zegt hij in het economisch onderzoeksprogramma van WNL, Stand van Nederland: Generatie Next. En dat komt vooral door ideeën die uit Amerika zijn overgewaaid. “We zien ontwikkelingen hier die we daar twintig, dertig jaar geleden al zagen. Langzamerhand beginnen wij dus ook te wennen om te spreken van termen als safe spaces en microagressies. En je ziet het ook gevolgen hebben voor beleid en mensen.”

Volgens organisatieadviseur Astrid Elburg, vertrouwenspersoon binnen twee organisaties, kan de aandacht voor deze problematiek juist nooit te ver gaan. “Ook dat ongemakkelijke gesprek met elkaar aangaan is beschaving”, vindt zij. “Het zijn belangrijke maatschappelijke discussies. Als je wilt dat dat de maatschappij verder komt in hoe we denken over dingen, in een andere tijd, waar andere vraagstukken spelen, niet alleen in Nederland maar wereldwijd, vind ik dat we opnieuw moeten kijken naar hoe we vroeger keken naar taferelen, stukken en verhoudingen”, zegt ze. “Zo is de vrouwenemancipatie ook ontstaan. Dat vind ik ook een kwestie van een morele vooruitgang, dat je denkt: misschien klopte het niet.”

Het begrip ‘grensoverschrijdend gedrag’ wordt volgens Valkenberg voor te veel verschillende gedragingen gebruikt. Volgens hem moeten we goed onderscheid kunnen maken tussen momenten waarin de veiligheid van mensen écht werd aangetast, zoals bij de deelnemers van The Voice, en momenten die volgens hem vallen in de “hele lastige en listige categorie” van de sociale veiligheid.

‘Waarom zou je gehoor geven aan dat soort ergernissen?’

Zo speelt de discussie over die sociale veiligheid op veel universiteiten. Ook in Leiden, waar decennialang een schilderij van Rein Dool hing. Daarop zijn vijf mannelijke hoogleraren uit de jaren 70 afgebeeld. Deze werd verwijderd uit een zaal in het Academiegebouw nadat een student zich afvroeg of het werk daar wel op een gepaste plek hing. “Waarom zou je gehoor geven aan dat soort ergernissen? Waarom zouden die überhaupt relevant zijn?”, vraagt Valkenberg zich af. “We zijn in een samenleving belandt waar dat er kennelijk toe doet, terwijl ik zou denken: die binnenwereld moet geen argument zijn om een schilderij van de wand te halen.” Die binnenwereld verschilt per slot van rekening voor iedereen, aldus de filosoof.

Ook de situatie rond oud-stadsarcheoloog Jerzy Gawronski, die ruim vijftien jaar hoofd was van het Bureau Monumenten en Archeologie (BMA) in Amsterdam, toont een goed voorbeeld, zegt Valkenberg. Onder Gawronski’s leiding heerste er jarenlang een angstcultuur en dat mondde uit in scheldpartijen en woedeuitbarstingen. Toen dat naar boven kwam, werd hij op non-actief gezet. “Tot dusver zou ik zeggen: hartstikke goed, pak dat aan. In dit geval is er inderdaad sprake van dat werknemers in hun veiligheid zijn aangetast”, zegt Valkenberg.

Maar het feit dat Amsterdam vierduizend boeken gaat vernietigen waar Gawronski aan meewerkte, vindt hij buiten proportie. Het gaat om het boek Onder de Amstel, waar nu een volledige nieuwe oplage van gedrukt wordt en waarin de naam van Gawronski verwijderd is van omslag. Valkenberg: “Dat vind ik ontzettend ver gaan.”

‘Ook ongemakkelijke gesprek met elkaar aangaan is beschaving’

Vertrouwenspersoon Elburg is voorzichtig als het gaat om de woorden ‘cancelen’ of ‘sneuvelen’. “Het gaat ook om de terminologie die je kiest.” De mannen die nu tijdelijk uit de media zijn verdwenen, zoals Matthijs van Nieuwkerk en Jeroen Rietbergen (The Voice), “wisten verdomd goed wat ze deden”, stelt ze. Maar dat betekent niet dat ze voor eeuwig van het toneel moeten verdwijnen, vindt Elburg. “Ik denk dat ze de tijd nodig hebben om hun wonden te likken, maar het zijn wel mensen die kwaliteiten hebben. Dus ik vind dat als zij in de spiegel kijken en denken: ‘Ik had het anders moeten doen’, dat we ze best nog een kans kunnen geven.”

Nu de generatie millennials massaal toetreedt op de arbeidsmarkt is er steeds meer behoefte aan veiligheid en inclusiviteit op de werkvloer. Hoe ziet deze sensitiviteitsindustrie eruit? Elif Isitman gaat op onderzoek uit! Kijk de aflevering van Stand van Nederland: Generatie nu hier terug op NPO Start.

Door: Redactie

Maak nu het verschil. Het telt. Word lid van WNL. Klik hier

WNL In de Kantine met Paul de Leeuw

Aan de stamtafel van WNL in de Kantine ontvangen Wieger Hemmer en Fidan Ekiz zaterdag weer gasten met goede verhalen. 

  • Paul de Leeuw speelt King Herod in Jesus Christ Superstar;
  • Darya Safai schreef een boek over haar vlucht uit Iran en haar strijd voor vrouwenrechten;
  • Politiek redacteur bij FD Martine Wolzak en cabaretier Marcel Verreck nemen de week door;
  • En chefkok Hessel Leferink weet hoe je het beste Paasontbijt op tafel zet.

Luister zaterdag vanaf 17.00 uur naar WNL In de Kantine op NPO Radio 1 of kom langs in De Doelen in Rotterdam! 

Waarom rijden mensen door na een verkeersongeval?

Hoe komt het dat mensen doorrijden na een verkeersongeval en zich niet bekommeren om het lot van het slachtoffer?

Doorrijden na een ongeluk is strafbaar, maar het gebeurt vaak: elk uur rijden 8 mensen door na een ongeval. Helaas zijn de gevolgen soms desastreus.

Presentator Maaike Timmerman gaat in gesprek met advocaat Rick van Leusden die gespecialiseerd is in verkeersstrafrecht en Kirsten van der Zeeuw, zij verloor haar 12-jarige zoontje Nino bij een dramatisch verkeersongeval in Leiden. Onderzoeksjournalist Rick Pietersz duikt in de cijfers en achtergronden.

Vanavond, 19 uur
Nieuwe ‘slettenlijst’ van Utrechts Corps circuleert rond: OM doet onderzoek

Een nieuwe zogeheten bangalijst, met foto’s, namen en nummers van Utrechtse studentes is in omloop. De redactie van WNL heeft de lijst vrijdag onder ogen…

Lees meer

CEO Tata Steel na miljardenhandreiking kabinet: ‘Gesprekken worden ingewikkeld’

Directievoorzitter van Tata Steel Hans van den Berg stelt dat de gesprekken met demissionair minister van Economische Zaken en Klimaat Micky Adriaansens over de vergroeningstransitie…

Lees meer

Europees Hof van Justitie moet duidelijkheid bieden over derdelanders

De rechtbank in Amsterdam weet niet of uit Oekraïne gevluchte derdelanders in Nederland mogen blijven. De rechters hebben daarom uitleg gevraagd aan het Hof van…

Lees meer

Een woning vinden is voor gescheiden millennials een drama: ‘Mensen slapen stiekem op kantoor’

Van scheiden komt lijden. Helemaal als het gaat om woonruimte. Niet zo gek dat steeds meer stellen bij elkaar blijven, simpelweg om een dak boven…

Lees meer

Doorrijders veroorzaken 20 miljoen euro letselschade: recordaantal mensen gewond  

Een recordaantal mensen is gewond geraakt door een aanrijding met een doorrijder. Het Waarborgfonds Motorverkeer heeft in 2023 maar liefst 1220 meldingen van letselschade binnengekregen…

Lees meer

COA gaat actief inzetten op hotels

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) gaat statushouders in de asielopvang zoveel mogelijk in hotels plaatsen in de buurt van het azc waar ze nu…

Lees meer

Frauderende cryptobaas Sam Bankman-Fried moet 25 jaar de cel in: ‘Onhandige nerd’

De oprichter van de failliete cryptobeurs FTX, Sam Bankman-Fried, moet 25 jaar de gevangenis in. Met dat vonnis is een rechter in New York gekomen…

Lees meer