Joe Biden in ‘topvorm’ tijdens State of the Union: ‘Kan er nog wel vier jaar tegenaan’

President van de Verenigde Staten Joe Biden toonde zich vannacht tijdens zijn tweede State of the Union, de Amerikaanse Troonrede, rijp voor nog een termijn als staatshoofd. Dat zegt oud-correspondent in de Verenigde Staten Jan-Kees Emmer. “Ik heb een Biden in topvorm gezien.”

“Hij had helemaal aan het begin een hapering, verder niet. Sterker nog: hij speelde met het Congres”, zegt Emmer in Goedemorgen Nederland op NPO 1. “Er was af en toe weerwoord en daar ging hij op een vlijmscherpe manier op in. Je dacht: deze man kan er nog wel vier jaar tegenaan.”

In zijn jaarlijkse toespraak tot het Amerikaanse parlement riep Biden op tot samenwerking. “We konden samenwerken in het vorige Congres”, richtte hij zich specifiek tot Republikeinse parlementariërs. “Er is geen reden dat we niet ook kunnen samenwerken in dit Congres en consensus kunnen vinden op belangrijke onderwerpen.”

Ook probeerde hij Amerikanen te overtuigen van “de positieve toekomst” van het land, zegt Emmer. “De VS staan er eigenlijk goed voor. Ze zijn door de coronacrisis heen, de werkgelegenheid is op het hoogste niveau ooit en de inflatie daalt. Mensen zijn wat dat betreft optimistisch.”

Amerika verdeeld

Toch is er nog genoeg werk aan de winkel. Amerika is nog altijd tot op het bot verdeeld, iets wat Biden probeert tegen te gaan, zegt Emmer. “Hij deed een handreiking naar de Republikeinen, maar zijn hand werd telkens afgeslagen. Er is nog steeds een harde kern van Republikeinen die tegenover de Democraten staat. Andersom is die harde kern er ook.”

“Dat heeft Biden niet beter gemaakt, maar in tegenstelling tot Donald Trump maakt hij het ook niet erger”, zegt Emmer. “Hij probeert zijn hand uit te reiken. Die wordt afgeslagen, maar hij blijft hem uitreiken.”

Na de tussentijdse verkiezingen van het afgelopen najaar controleren de Democraten van Biden de Senaat en de Republikeinen het Huis van Afgevaardigden, hetgeen het lastiger maakt voor Biden om te regeren. Daarvoor hadden de Democraten de meerderheid in beide kamers van het Congres.

De twee partijen zijn het grondig oneens op belangrijke onderwerpen, zoals de verhoging van het schuldenplafond, het maximale bedrag dat de Amerikaanse staat mag lenen. De regering wil het schuldenplafond verhogen, maar de Republikeinen willen in ruil daarvoor dat Biden flink snijdt in de overheidsuitgaven.

Ondanks zijn roep om eenheid, zette Biden ook zelf de verhoudingen op scherp in zijn toespraak, toen hij de Republikeinen ervan beschuldigde de sociale zekerheid en de gezondheidszorg drastisch te willen beperken. Verschillende Republikeinse Congresleden riepen daarop dat hij een leugenaar was, waarna Biden zijn woorden afzwakte tot “sommige Republikeinen”.

Het feit dat Biden een leugenaar werd genoemd, onder meer door Marjorie Taylor Greene, fel tegenstander van Biden en Trumpiaan, toont volgens Emmer aan dat het discours veranderd is. “Het overkwam Obama ooit in 2009. Toen werd daar schande van gesproken. Nu gaan we over tot de orde van de dag.”

Belastingen

Biden besteedde ook veel aandacht aan de Amerikaanse economie en richtte zich direct tot werkenden Amerikanen. Hij zei dat zijn regering in twee jaar tijd meer banen heeft gecreëerd dan welke andere president ook in een volle ambtstermijn. Ook wil hij productiebanen terughalen naar Amerika, met wat hij “een blauwdruk voor de blauwe kiel” noemde. Zo wil hij onder meer dat alle bouwmaterialen die bij federale infrastructuurprojecten worden gebruikt van eigen bodem zijn.

Ook haalde hij uit naar grote bedrijven. De technologiereuzen verdienen volgens hem geld met de persoonsgegevens van kinderen en door op kinderen “te experimenteren”; de farmaceutische industrie rekent teveel voor middelen als insuline; en de olie-industrie, die geeft haar winsten aan aandeelhouders in plaats van in verhoging van hun productie om de consumentenprijzen laag te houden. “Ze maken misbruik van jou, de Amerikaanse consument”, zei hij.

“In de Verenigde Staten houden ze niet van meer belastingen, van links tot rechts. Hier stond nu iemand die zei: ik ga de belastingen voor de oliemaatschappijen verviervoudigen”, zegt Emmer. “Dat valt helemaal niet goed bij de Republikeinen, maar de linkerflank van de Democraten is positief. Biden probeert de middenklasse, de arbeiders, te overtuigen van het nut van deze belastingen. Hij zegt: die lui zijn zakkenvullers. Tegen de arbeiders zegt hij: ik sta achter jullie.”

Nog een termijn

Uit alles bleek vannacht dat Biden binnenkort aankondigt dat hij wil gaan voor nog een termijn als president, zegt Emmer. “Hij creëerde standpunten richting de verkiezingen en zette zich af tegen de Republikeinen. Hij zei een aantal keer; let’s finish the job. Hij hoeft nu nog maar één ding te doen: aankondigen dat hij weer meedoet.”

Daarom stond tijdens deze State of the Union veel op het spel voor Biden. Emmer: “Als het een slecht optreden was geweest, hadden ze gezegd: hij is er niet meer toe in staat. Maar deze Biden was Biden op zijn best. Hij lijkt zeker in staat om het nog vier jaar vol te houden.”

Tijdens de komende presidentsverkiezingen eind 2024 is Biden 82 jaar. Zou hij herkozen worden, is hij aan het einde van zijn tweede termijn 86. “Dat is oud. Maar als hij zich fit voelt, wie zijn wij dan om te zeggen dat hij het niet mag doen?”, zegt Emmer. De verwachting is dat Biden zijn nieuwe kandidatuur de komende maanden aankondigt, in maart of april.

Lees ook: 

‘Joe Biden zal tijdens State of the Union benadrukken dat hij de juiste man is’

Door: Peter Visser