SP-leider Marijnissen wil bindend correctief referendum: ‘Bevolking heeft noodrem nodig’

De komst van het bindend correctief referendum is nodig om het vertrouwen in de politiek te herstellen. Dat zegt SP-leider Lilian Marijnissen. Haar partij verdedigt woensdag in de Tweede Kamer het wetsvoorstel dat moet leiden tot een wijziging van de Grondwet. “De bevolking heeft een soort noodrem nodig, de mogelijkheid om de politiek een tik op de vingers te geven.”

Volgens Marijnissen moet de bevolking tussentijds kunnen ingrijpen, als de politiek een wetswijziging wil doorvoeren die de bevolking niet aanstaat. Dat had het geval kunnen zijn bij het afschaffen van de basisbeurs of het verhogen van de AOW-leeftijd, denkt ze. “De bevolking moet kunnen zeggen: wij vinden dit zo’n slecht idee, wij willen de politiek terugfluiten.”

Den Haag praat al jaren over het invoeren van het bindend correctief referendum. Afgelopen zomer werd een voorstel van de SP nog door de Tweede Kamer weggestemd. 87 Kamerleden stemden voor, 55 tegen. Voor een grondwetswijziging is twee derde meerderheid vereist, in de Tweede- en Eerste Kamer.

Principe

Het nieuwe SP-voorstel gaat om een bindend correctief referendum voor zowel de landelijke, provinciale als gemeentelijke politiek. Ook wordt er in de nieuwe wet geen drempel vastgelegd bij welke opkomst het referendum geldig is. Dat wordt later in een zogeheten uitvoeringswet vastgelegd. Hetzelfde geldt voor het aantal benodigde handtekeningen en het opkomstpercentage.

Maar waar de Tweede Kamer woensdag over praat is de vraag of het bindend correctief referendum er überhaupt moet komen, zegt Marijnissen. Over de precieze invulling wil ze in een later stadium bespreken. “Het gaat nu om het principe: vind jij dat de bevolking de politiek moet kunnen terugfluiten, op de bijzondere momenten dat een groot deel van Nederland het ergens niet mee eens is?”

Marijnissen benadrukt dat bij het bindend correctief referendum niet “ieder wissenwasje” kan worden aangegrepen om voor te leggen aan het volk. “Er moet worden voldaan aan allerlei eisen. Je moet in korte tijd heel veel handtekeningen verzamelen, er moet een bepaalde opkomst gehaald worden en er is een grote meerderheid nodig.”

Ook kan er alleen een referendum worden aangevraagd over wetten die al door de Tweede en Eerste Kamer zijn aangenomen. Het is dus niet mogelijk voor mensen om zelf met een onderwerp op de proppen te komen.

Bindend referendum

Alleen een bindend referendum heeft zin om het vertrouwen te herstellen, zegt Marijnissen. Een raadgevend referendum is volgens haar te vrijblijvend. “Als je het volk om een mening vraagt en de politiek zegt daarna: nou volk, bedankt voor uw mening, maar we doen toch waar we zelf zin in hebben, dan helpt het niet echt om het vertrouwen te vergroten. Daarom moet het bindend zijn.”

Het Kamerlid wijst erop dat een staatscommissie onder leiding van “ultieme VVD-man” Johan Remkes zich eerder positief heeft uitgesproken over deze volksraadgeving. Ook volgens die commissie kan het correctief bindend referendum helpen om het vertrouwen in de politiek te herstellen.

‘Politici voelen: er moet wat gebeuren’

Marijnissen heeft er vertrouwen in dat Den Haag dit keer wel instemt met het voorstel van haar partij. “Op dit moment liggen eigenlijk alleen de VVD en CDA nog dwars.” Ze verwacht desondanks dat twee derde van de Tweede Kamer instemt, waarna het voorstel naar de Eerste Kamer gaat.

Na de Provinciale Statenverkiezingen zal moeten blijken of ook in de Senaat een twee derde meerderheid haalbaar is, zegt de SP-leider. “Maar je ziet dat het aan het schuiven is. Bepaalde politici van bepaalde partijen voelen aan dat we echt wat moeten doen om het vertrouwen van mensen in de politiek te herstellen. Je kan er lang en kort over lullen: dit voorstel is heel concreet.”

Lees ook: 

SP verdedigt wetsvoorstel voor correctief referendum: ‘Niet bang zijn besluit voor te leggen aan bevolking’

Door: Peter Visser