Zorgen om nieuwe wapenleveranties aan Oekraïne: ‘Gaat ten koste van je eigen defensie’

Experts maken zich zorgen over de nieuwe wapenleveranties van Nederland aan Oekraïne. Ze waarschuwen dat het ten koste gaat van de eigen verdediging. “Naarmate je meer wapens naar Oekraïne stuurt, word je zelf zwakker en wordt de kans op escalatie groter”, zei hoogleraar internationale betrekkingen Rob de Wijk woensdagavond in Op1.

Premier Mark Rutte sprak dinsdag in het Witte Huis, zittend naast de Amerikaanse president Joe Biden, de intentie uit een Patriot-luchtverdedigingssysteem aan Kiev te leveren. De VS en Duitsland deden dat eerder al. De Wijk: “Je komt nu in een fase terecht waarin je bijna bent uitgeput met het aantal systemen dat je kunt leveren. Dit gaat ten koste van je eigen defensie. Daar moet je echt rekening mee houden.”

Ook vreest hij voor verdere escalatie. “Poetin vindt feitelijk al dat hij in oorlog is met de NAVO. Dan kun je bepaalde lijnen overgaan en zou het (conflict) kunnen escaleren naar het NAVO-verdragsgebied.”

Tekst gaat verder onder tweet 

Hoogleraar @RobdeWijk vraagt zich af of het wel verstandig is Patriot-raketten naar Oekraïne te sturen? “Poetin vindt feitelijk al dat die in oorlog is met de NAVO. Dan kun je bepaalde lijnen overgaan en zou het kunnen escaleren naar het NAVO-verdragsgebied.” #Op1 pic.twitter.com/dj3gV057jw

— Op1 (@op1npo) January 18, 2023

Defensie-expert van denktank HCSS Peter Wijninga maakte als officier bij de luchtafweer mee hoe de Patriot bij defensie werd afgebouwd. “We hadden ooit vier systemen. In 2011 kwamen de bezuinigingen, er moesten twee systemen en 163 functies verdwijnen”, zegt hij in De Telegraaf.

“Toen heb ik gezegd: dat moet je niet doen, dan kun je net zo goed alles wegdoen. Met twee systemen kun je niets.” Hij hoopt dat Nederland niet een heel patriotsysteem gaat leveren aan Oekraïne, maar slechts onderdelen. “Bijvoorbeeld twee lanceeraffuiten (onderstellen, red.) of aparte raketten. Die zijn makkelijk in te passen in het Duitse of Amerikaanse systeem.”

Dreiging Rotterdamse haven

De Amerikaanse denktank RAND waarschuwde onlangs in een rapport dat de Rotterdamse haven een mogelijk doelwit is voor de Russen, mocht het conflict met de NAVO escaleren. Volgens De Wijk kun je die haven niet verdedigen zonder een Patriot-luchtverdedigingssysteem.

Wijninga onderschrijft dat. “Vier systemen is absoluut onvoldoende om onze behoefte af te dekken. Je kan er de haven in Vlissingen of de Rotterdamse haven en olievoorraad mee beschermen, misschien de Eemshaven of het regeringscentrum in Den Haag, maar dan heb je het wel gehad.”

“Alle andere wapensystemen om vliegvelden of troepen te beschermen, zoals de Hawk-raketten: het is allemaal afgeschaft. Jachtvliegtuigen: daarvan hebben we er ook weer niet zoveel. Dus dat is een probleem. De veiligheid komt dan echt in het gedrang”, aldus Wijninga tegen de krant.

‘Rusland escalerende partij’

“Het is een reëel probleem dat doordat we zo ontzettend hebben bezuinigd op defensie, we nu krap zitten”, zegt universitair docent internationaal strafrecht aan de UvA Marieke de Hoon in Goedemorgen Nederland. “Die bezuinigingen gingen door, uit een soort wensdenken dat wat we nu zien, niet zou gebeuren. Dat terwijl de signalen er altijd al waren.”

Maar ze vindt “het ook ingewikkeld dat er steeds wordt gesproken over escalatie. Dat als wij hulp geven aan Oekraïne, wij het conflict escaleren”, zegt ze. “Er is hier natuurlijk maar één escalerende staat en dat is Rusland. We hebben in 1945 de Verenigde Naties opgericht met de gedachte dat als iemand wordt aangevallen, we met z’n allen staan voor de bescherming en zorgen dat de agressie stopt. Dan moet je nu ook dat ondersteunen.”

‘Gaat niet alleen om Nederland’

Rechtsgeleerde Afshin Ellian is het volledig eens met De Hoon. “Vladimir Poetin is de agressor, de Russische federatie. Het zou heel raar zijn als we zeggen: we moeten de dader aardig behandelen, anders gaat het escaleren. De-escalatie moet beginnen bij Poetin. Dat kun je Poetin alleen bijbrengen door meer wapens te geven en hem meer nederlagen te laten ondergaan in Oekraïne.”

Ellian gaat verder: “Rob de Wijk heeft gelijk: we moeten zelf ook over wapens beschikken. Maar je moet niet overdrijven, het gaat niet alleen om de defensie Nederland, maar om een NAVO-gebied. Je moet samen met Duitsland, Engeland en andere omringende landen kijken hoeveel wapensystemen overblijven voor de verdediging van dit gebied.”

Lees ook:

Nederland stuurt Patriots naar Oekraïne: ‘Maximale wat we qua defensieve wapens kunnen leveren’

Door: Peter Visser