Overgrote deel Nederlanders denkt dat polarisatie toeneemt, maar is dat zo?

Driekwart van de Nederlanders denkt dat de polarisatie in het land toeneemt en dat meningsverschillen over maatschappelijke kwesties steeds groter worden. Dat blijkt uit het nieuwste Continu Onderzoek Burgerperspectieven (COB) van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Maar: in hun directe omgeving ervaren minder mensen polarisatie dan in de politiek en op sociale media.

Nederlanders maken zich al jaren zorgen over polarisatie, maar de onderzoekers zien geen eenduidige toename van harde meningsverschillen. Er is juist op veel onderwerpen meer overeenstemming dan mensen denken, en onderlinge verschillen in opvattingen groeien volgens onderzoek niet.

Ook staat in dit onderzoek dat twee derde van de Nederlanders vindt dat anderen te vertrouwen zijn. Tegelijkertijd vinden mensen dat meningen extremer en vaak harder worden geuit, vooral in de (sociale) media en in het politieke debat.

Corona vormt een uitzondering

In de persoonlijke sfeer ervaren mensen minder polarisatie, al maakt het wel uit om wie en waarover het gaat. Corona vormt een uitzondering, omdat het een onderwerp is dat iedereen raakt, aldus het SCP. “Discussies over vaccineren hebben de verhoudingen in veel familie- en vriendenkringen op scherp gezet”, staat in het onderzoek.

Over het algemeen vinden de bevraagde Nederlanders dat vooral kleine groepen met een harde toon veel aandacht vragen en krijgen in het publieke debat. De ondervraagden ergeren zich vooral aan mensen met afwijkende meningen, zoals die van aanhangers van complottheorieën, tegenstanders van de coronamaatregelen, antivaxers, radicaal-rechtse politici of groeperingen die zich antidemocratisch of racistisch uiten. Anderen ergeren zich juist aan groepen die zich uitspreken over het klimaat, lhbtiq-rechten of racisme.

‘Noem meningsverschillen niet gelijk polarisatie’

Het is belangrijk om in het politieke debat een harde en vijandige toon tegenover andersdenkenden te vermijden, en de inhoud centraal te stellen, zo concludeert het SCP. Het vergroten van tegenstellingen “kan op den duur de sociale cohesie en het functioneren van de democratie aantasten”, schrijft het bureau. Daarbij wordt benadrukt dat de politiek en de media er goed aan doen om meningsverschillen “niet meteen polarisatie te noemen”. SVP: “Verschillen van meningen en opvattingen zijn er immers altijd en horen bij een democratie.”

Voor dit onderzoek zijn onder meer twee enquêtes afgenomen. Een tussen maart en juni onder 1900 respondenten en één in juni onder ruim 1300 respondenten.

LEES OOK: Trendwatcher Bakas: ‘Moeten terug naar verzuiling om polarisatie tegen te gaan’

Door: Redactie