Oud-NSB’er Jacob Luitjens, die onderduikers liet martelen, overleden (103)

Oud-NSB'er Jacob Luitjens, beter bekend als 'De Schrik van Roden', is woensdag overleden. Dat meldt Trouw vrijdag. Luitjens werd 103 jaar oud.

Luitjens zelf was al sinds begin jaren negentig klaar met zijn bestaan. Hij wachtte de laatste jaren kalm op zijn dood, in een huisje in het Friese dorp Lemmer, schrijft Trouw. Hij hoopte "op een volgend, beter leven", aldus de krant. Hij overleed in bijzijn van zijn kinderen.

Volgens Trouw markeert de dood van Luitjens een eind van een tijdperk. Hij was het symbool "van alles wat fout was in de oorlog, anderzijds als kleine vis die onterecht de aandacht als van een belangrijk nazi kreeg, en daar zijn leven lang door achtervolgd werd", schrijft de krant.

SS en moorden

Luitjens, zoon van een veearts die het gedachtengoed van Adolf Hitler aanhing, meldde zich in 1941 vrijwillig aan voor de SS, een paramilitaire organisatie van de Nazi's, om aan het front in Rusland te vechten. De rechtenstudent werd geweigerd, waarschijnlijk vanwege zijn misvormde hand.

Luitjens werd NSB'er en verklaarde later dat hij dat deed om tegen het communistische Rusland te vechten. Hij werkte de eerste jaren op het plaatselijke NSB-kantoor, aan het einde van de oorlog werd hij hef van de lokale hulplandmacht. Luitjens was volgens Trouw niet direct betrokken bij de Jodenvervolging, maar wel bij razzia’s waarbij hij anti-Duitse inwoners liet oppakken.

Op 25-jarige leeftijd liet hij twee gevonden onderduikers hardhandig ondervragen en gemarteld worden. Ook was hij betrokken bij moorden op een verzetsstrijder en op een gedeserteerde Duitse soldaat. Toen Roden in 1945 werd bevrijd gaf Luitjens zich over.

Opsporingslijst

Na een periode van gevangenschap in kamp Westerbork vluchtte hij naar Duitsland. Onder een valse naam ging hij mee op een vluchtelingentransport naar Paraguay. In Nederland werd hij veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf.

In de jaren zestig stond Luitjens, die naar Canada verhuisde, op de top tien van de opsporingslijst van ex-NSB'ers. Nederlandse journalisten vonden Luitjens in 1982 in Vancouver. In 1992 werd Luitjens Canada uitgezet, waarna hij op 73-jarige leeftijd in een Groningse gevangenis belandde. In 1995 kwam hij op vrije voeten.

''Over de dode niets dan goeds' geldt niet voor deze man'

"Men zegt altijd: over de doden niets dan goeds. Dat geldt bij deze meneer niet", reageert oud-minister Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal, die zelf een Joodse achtergrond heeft, in Goedemorgen Nederland. "Dat zullen niet alleen mensen met een Joodse achtergrond vinden, maar ook mensen met een andere achtergrond. Luitjens is één van de zwaardere oorlogsmisdadigers."

"Hij heeft dat na de oorlog met zich meegedragen en kennelijk met zich mee kúnnen dragen, anders was hij niet zou oud geworden", aldus Rosenthal.

LEES OOK: OM eist zeven jaar cel tegen ex-advocaat en neef Taghi