Forse dreun voor bouwambities kabinet: Raad van State veegt bouwvrijstelling van tafel

Bouwprojecten mogen niet meer automatisch toestemming krijgen om tijdelijk stikstof uit te stoten. De Raad van State heeft woensdag geoordeeld dat de zogenoemde bouwvrijstelling juridisch niet houdbaar is. Als een bouwproject leidt tot stikstofneerslag in een kwetsbaar natuurgebied, is nu weer een natuurvergunning nodig. De uitspraak kan gevolgen hebben voor de hele bouwsector, per project moet weer een stikstofberekening worden gemaakt.

Met de vrijstelling was voor de bouw, aanleg en sloop van onder meer woningen, energieprojecten en wegen geen natuurvergunning nodig. Voor stikstofuitstoot dichtbij natuurgebieden, met een mogelijk negatief effect op deze natuur, is dat vanaf nu wel weer vereist.

Project Porthos

Het ging bij de hoogste algemene bestuursrechter concreet om de bouwvrijstelling van het megaproject Porthos. Dat project draait om opslag van CO2 van de industrie in de Rotterdamse haven in een leeg gasveld onder de Noordzee. Mobilisation for the Environment (MOB) wees erop dat het project stikstofneerslag veroorzaakt in beschermde natuurgebieden. De vrijstelling klopt volgens de milieuclub juridisch gezien niet.

Dit is niet het einde van het Porthos-project, benadrukt de Raad van State. Er is gericht onderzoek nodig naar mogelijke stikstofneerslag tijdens de bouw. Dat onderzoek is al gedaan, maar Porthos had het te laat in de procedure ingediend. MOB krijgt daarom zes weken de tijd om op dit onderzoek te reageren. Daarna gaat de rechtszaak over Porthos verder.

Vertraging bouwprojecten

Het gevolg van deze uitspraak is “dat de bouw van nieuwe woningen opnieuw flink vertraagd wordt”, zegt advocaat vastgoedrecht Marja van der Lek bij Goedemorgen Nederland. “Net zoals het opstarten van nieuwe bouwprojecten.”

Door de uitspraak van de RvS moeten alle nog niet vergunde bouwprojecten opnieuw een individuele milieuvergunning aanvragen. “We zijn terug bij af en dit zorgt voor enorme vertragingen met alle schadelijke gevolgen voor huizenzoekers, energietransitie en de Nederlandse economie”, aldus Bouwend Nederland. “Alles moet nu gericht worden op het terugbrengen van de stikstofuitstoot.”

Leennorm

Dit is niet alleen een dreun voor de bouwambities van het kabinet, de uitspraak zet ook geen zoden aan de dijk voor starters die op zoek zijn naar een woning. Dit valt namelijk bovenop de torenhoge hypotheekrente, die drie keer zo hoog is als begin dit jaar. Dat wil zeggen dat huizenkopers minder kunnen lenen en dat terwijl de huizenprijzen in slakkentempo dalen.

Het ministerie van Wonen maakte deze week bekend wat de leennorm voor 2023 wordt. De conclusie is dat mensen minder kunnen lenen. Het Nibud adviseert het kabinet de loonnorm flink te verlagen, omdat mensen al met hun handen in het haar zitten vanwege de hoge kosten (energie en boodschappen) en de stijgende hypotheekrente.

Daarentegen zien veel mensen hun inkomen wel stijgen, maar, zo zegt Nibud op hun site: “Over het geheel genomen ziet het er voorlopig naar uit dat de combinatie van lagere leennormen en een hogere hypotheekrente een groter effect zullen hebben dan de hogere inkomens.” Het budgetinstituut pleit ervoor dat er per individu naar de situatie gekeken moet worden.

LEES OOK: Kabinet haalt klimaatdoelen niet, aangekondigde klimaatplannen nog onvoldoende

Door: Vick ten Wolde