NAVO-top in Brussel en ontmoeting Poetin en Erdoğan: dit gebeurt er op het schaakbord van de oorlog

De defensieministers van de dertig NAVO-landen komen vandaag in Brussel bijeen om te praten over de oorlog in Oekraïne. Volgens voormalig minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal is het belangrijkste agendapunt nieuwe wapenleveringen aan Oekraïne, nu Rusland ook burgerdoelen in het land bestookt met raketten.

Rosenthal verwacht dat de lidstaten tot een compromis komen over het leveren van nieuwe wapens en munitie aan Kiev. "Ook zal men kijken naar de hiaten die er in bepaalde wapensystemen voor Oekraïne zitten", zegt Rosenthal in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "In het bijzonder in de luchtverdediging tegen de regen aan raketten die over Oekraïne gestort wordt."

Daarnaast zal er gesproken worden over de sabotageactie aan de pijpleidingen Nord Stream 1 en 2 in Zweedse wateren twee weken geleden, denkt de voormalig bewindsman. Nog altijd is onduidelijk wie schuldig is aan de explosies van de gasleidingen.

Wapensystemen

Maar de prioriteit in Brussel ligt bij het bewapenen van Oekraïne. Het land zit voortdurend verlegen om munitie en vraagt al langer met klem om tanks en gevechtsvliegtuigen. Maar nu staat luchtafweergeschut bovenaan de verlanglijst van de regering in Kiev. Meerdere NAVO-landen willen daaraan tegemoetkomen.

De Duitse regering zegt dat het binnen een paar dagen een luchtafweersysteem aan Oekraïne zal leveren, zodat het burgers kan beschermen tegen Russische aanvallen. Ook de Verenigde Staten hebben kort na de Russische beschietingen dergelijke verdedigingssystemen aan Oekraïne toegezegd.

Oekraïne is "behoorlijk effectief geweest" in het afslaan van de raketaanvallen, zegt kolonel Han Bouwmeester. Maar ook hij denkt dat Kiev meer afweergeschut nodig heeft. "Ongeveer vijftig procent van de raketten en drones zijn uit de lucht gehaald. Maar dat betekent dat die andere vijftig procent wel doordringt. Dat getal wil je zo klein mogelijk maken."

Ook vraagt Oekraïne om langeafstandsraketten. Bouwmeester: "Dat is wel een punt van discussie. Amerika wil niet de langeafstandsraketten leveren die 300 tot 400 kilometer ver kunnen komen. Maar Washington schenkt wel de raketten die zo'n 75 kilometer ver reiken. Die zijn gekoppeld aan systemen die ze kunnen aanvuren. De Duitsers hebben ook zo'n systeem geleverd."

Nederland broedt ook op het sturen van een nieuwe partij zware wapens naar Oekraïne, zeggen NAVO-bronnen. Maar net als in veel andere lidstaten raken de loodsen en magazijnen leeg.

Nucleaire dreiging

Ondertussen hangt nog altijd de dreiging van de inzet van nucleaire wapens door Rusland in de lucht. De raketaanvallen verkoopt Moskou als vergeldingsactie na de explosie op de Krimbrug afgelopen zaterdag. De vraag is wat Poetin doet als hij zijn rakettenarsenaal heeft uitgeput.

Volgens Rosenthal neemt de NAVO de nucleaire dreiging serieus. "Het is heel duidelijk dat het inzetten van kernwapens aan de kant van Rusland volstrekt anders wordt beleefd dan aan Westerse kant. Voor de Russen is het een onderwerp in de escalatieladder."

"Op het moment dat ze vinden dat delen van hun grondgebied worden bestookt, komen ze al snel in de fase waarin ze spreken over een existentiële dreiging. Dan is een kernwapen één van de instrumenten om in te zetten, hoewel de zwaarste."

Volgens Bouwmeester verklapt Poetin vooraf nooit welke wapens hij zal inzetten. "Hij zegt dat hij zijn grondgebied verdedigt met de wapens die hem ter beschikking staan. Wat dat precies inhoudt is altijd onduidelijk." Volgens Rosenthal is de inzet van kernwapens nog niet aan de orde.

Turkije

Turkije werpt zich inmiddels opnieuw op als bemiddelaar. De Turkse regering stelt dat Rusland en Turkije het er over eens zijn dat er een staakt-het-vuren moet komen tussen de oorlogvoerende partijen. Minister van Defensie Hulusi Akar zei dit dinsdag na een gesprek met zijn Russische collega Sergej Sjojgoe.

Toch lijkt er gezien de recente raketaanvallen van Rusland geen enkele aanleiding voor onderhandelingen. Volgens Rosenthal probeert Turkije zich vooral op te werpen als "serieuze speler" op het wereldtoneel. "Dat doen ze nu voor de derde keer. Ze waren al wel succesvol met de graandeal en vervolgens de gevangenenruil tussen Oekraïne en Rusland."

Volgens kolonel Bouwmeester probeert de Turkse president Recep Erdoğan zijn "bijzondere status" te handhaven. "Enerzijds is hij NAVO-lid, anderzijds heeft hij een aantal jaren geleden raketten gekregen van Rusland. Rusland ziet Erdoğan als een partner, maar hij heeft zich wel tegen de annexatie uitgesproken. Nu mengt hij zich daarom weer neutraal in de discussie."

Regionale top

Erdoğan ontmoet zijn Russische evenknie Poetin vandaag tijdens regionale top in Kazachstan. De komende dagen staan daar in het teken van een bijeenkomst van de overleggroep CICA, waar 26 Aziatische landen en één Afrikaans land (Egypte) lid van zijn.

"Erdoğan schaakt op alle mogelijke borden. Turkije speelt in de gebieden om zich heen altijd een rol. De ene keer conflicterend, de andere keer accomoderend", zegt Rosenthal, die stelt dat de top in de Kazachse hoofdstad Astana uitwijst dat Poetin niet zo geïsoleerd is als men in het Westen denkt. "Dat is slechts ons perspectief."

LEES OOK: Einde oorlog lang niet in zicht: dit is waarom Poetin voorlopig niet opgeeft