Graandeal Oekraïne en Rusland op losse schroeven: dit zijn de gevolgen
Na bombardementen op de Oekraïense havenstad Odessa komt de graandeal tussen Rusland en Oekraïne, die op 19 november afloopt, in gevaar. Het is nog maar de vraag of de partijen tot een nieuwe overeenkomst komen, met alle gevolgen van dien.
Via de graandeal die Rusland en Oekraïne in juli sloten, werd het voor Oekraïne – dat bekendstaat als groots tarweproducent – weer mogelijk om wereldwijd graan te exporteren. Nu de belangrijke havenstad Odessa weer getergd wordt door Russische raketaanvallen, komt de graanexport tijdelijk stil te liggen. De graanprijzen zijn als gevolg hiervan al met ruim vier procent gestegen.
'Dat zijn slechte tekenen'
Kees Huizinga heeft een agrarisch bedrijf in Oekraïne en heeft meerdere vrachtwagens staan in de haven van Odessa. "De vrachtwagens zouden gisteren gelost worden, maar toen begon Poetin met zijn bommenregen", vertelt hij bij Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Toen kregen wij het bericht dat de haven dichtging en dat het schip niet aankomt."
Over de hervatting van de graanexport kan Huizinga weinig zeggen, maar hij verwacht dat de haven "als het zo doorgaat" ook morgen gesloten blijft. Derhalve vreest Huizinga voor de verlenging van de graandeal. "Dat komt in gevaar en dan is Oekraïne weer terug bij af. De wereldmarktprijs voor graan gaat alweer omhoog en dat zijn slechte tekenen."
'Voedselcrisis steeds scherper'
De graanschuur die wereldwijd miljoenen monden voedt dreigt dus weer dicht te gaan. Hoogleraar humanitaire hulp en wederopbouw Thea Hilhorst vreest voor de gevolgen. "De impact is wereldwijd enorm voelbaar. Niet alleen de graanprijzen gaan omhoog, maar de voedselcrisis over de hele wereld wordt ook steeds scherper", zegt zij.
Daarmee komt ook de hulpverlening in het geding. "Omdat zoveel hulp nodig is in Oekraïne, er minder beschikbaar is voor andere landen. We zien allerlei crises waar veel te weinig geld naartoe kan gaan."
Schepenfile in Zwarte Zee
Inmiddels is er ook een file aan schepen ontstaan in de Zwarte Zee. Ruim honderd schepen wachten om van of naar de Oekraïense haven te varen. Dat heeft niet alleen te maken met de bombardementen, maar ook met de trage controles van de graanschepen in Istanboel door onder andere Oekraïense en Russische inspecteurs, denkt onderzoeksbureau SovEcon. De wachttijden zijn sinds september verdubbeld tot zeker tien dagen. De Verenigde Naties (VN) denkt dat de file ook wordt veroorzaakt door slecht en onvoldoende voorbereidde bemanningsleden.
Om het probleem op te lossen vraagt Kiev om meer inspecteurs, maar daar lijkt het Kremlin weinig voor te voelen. In de ogen van de Oekraïners is er sprake van Russische 'vertragingsmanoeuvres', met als doel de graandeal, waar ook de VN bij betrokken is, te saboteren. Volgens de Financial Times zeggen ingewijden dat de VN optimistisch is over de voortzetting van de graandeal, al zitten Rusland en Oekraïne nog niet geheel op één lijn.
LEES OOK: Oekraïense burgers duiken schuilkelders in: ‘Het is afwachten of er klappen komen’