Uitgavenpatroon Rutte IV ter discussie: moet de staat eeuwig blijven compenseren als het tegenzit?
Het kabinet verdedigt vandaag in een debat de miljardenverbouwing van de begroting tegenover de Tweede Kamer. Al kort nadat kabinet Rutte IV op het bordes stond leek het erop alsof het geld tegen de plinten klotste, maar inmiddels is dat allesbehalve het geval. "De inschatting vanuit de coalitie is dat er vooral geschoten wordt op de coalitie, dat het allemaal niet genoeg is. De coalitie zal zeggen: we doen al een heleboel", vermoedt politiek commentator voor De Telegraaf, Wouter de Winther.
Volgens economen maakt het kabinet er "een potje van", zo schrijft de NRC vandaag. "We geven ontzettend veel ongericht uit en schuiven de rekening door."
Intussen neemt de druk op het kabinet toe om meer te doen nu blijkt dat honderdduizenden huishoudens mogelijk in de problemen komen door de hoge energieprijzen. In het zwartste scenario kunnen 1,2 miljoen huishoudens rekeningen niet meer betalen, zo becijferde het Centraal Planbureau (CPB) recent.
Compensatie
De oppositie pleit vooral voor compensatie. "Het is van het grootste belang vandaag dat we niet alleen praten over wat we in 2023 gaan doen, want dat is waar Rutte en Kaag het voortdurend over willen hebben", zegt partijleider van GroenLinks Jesse Klaver tegen Goedemorgen Nederland. "Maar wat kunnen we dit jaar nog doen? De rekening loopt op voor heel veel huishoudens, en dat betekent dat we voor dit jaar mensen extra moeten steunen."
Daar is JA21-voorman Joost Eerdmans het mee eens. "We moeten verlichting hebben voor de gezinnen, voor de mensen die autorijden, die boodschappen doen en een volle kar hebben. Daar moet geld naartoe." Volgens Eerdmans is er op dit moment "totaal geen perspectief".
Klaver vindt dat de huren bevroren moeten worden. "En het tweede is: iedereen die ook recht heeft op zorgtoeslag krijgt wat ons betreft dit jaar een extra toeslag van 500 euro."
Balans
"Aan de ene kant is de klacht: er wordt te veel geld uitgegeven, het is ongericht, en aan de andere kant wordt er gezegd: geef iedereen met een zorgtoeslag maar 500 euro erbij", zegt De Winther. "Dat komt weer op de rekening van toekomstige generaties, en dat is precies het verwijt wat economen maken."
Het kabinet moet daarin balanceren, zegt De Winther. "Ze hebben de afgelopen tijd veel uitgetrokken om te repareren, maar de fundamentele vraag die de politiek ook vandaag zal moeten beantwoorden, is of de staat eeuwig zal blijven opvangen als het tegenzit. In hoeverre kun je mensen helpen die echt helemaal aan de onderkant van het inkomensgebouw staan?"
De Winther verwacht "dat de echte besluitvorming pas in augustus zal plaatsvinden". Minister van Financiën Kaag verwees in reactie op de cijfers van het CPB ook naar die maand. Dan neemt het kabinet besluiten over de begroting van volgend jaar. Deze plannen komen op Prinsjesdag naar buiten. Op de vraag of het kabinet niet eerder gaat ingrijpen, zei ze: "Never say never."
LEES OOK: Te weinig geld voor beloofde 800 euro energiecompensatie