Vader van Wanda is zwarte Amerikaanse soldaat: ‘Ik werd uitgescholden voor negerin’

Wanda van der Kleij (76) werd geboren in Nieuwenhagen, een klein jaar na de bevrijding van Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ze is de dochter van een zwarte Amerikaanse soldaat, die vocht voor de geallieerden. Jarenlang was ze over haar afkomst in ongewis.

"Sinds mijn 31e weet ik dat ik de dochter van een Amerikaanse soldaat ben", vertelt Wanda in de WNL-documentaire Kinderen van Zwarte Bevrijders: Half an American. "Mijn moeder was getrouwd met een Hagenees. Ik wist vroeger niet dat hij niet mijn vader was."

Ze groeide op als het enige donkere meisje in haar omgeving. "Ik werd altijd uitgescholden voor negerin. Dat was zo in die tijd. Op school was ik het enige zwarte meisje." Dat was eenzaam, erkent Wanda. "Je had niet veel vriendinnetjes. Ze wilden niet met mij spelen."

Schoenenpoetsen

Haar moeder en haar man, die Wanda zag als haar vader, vertelden niet over haar herkomst. De man die zij zag als haar vader, was wel erg streng. "Als ik thuiskwam moest ik schoenenpoetsen en koper poetsen. Ik vroeg me af: waarom ik en de anderen niet?"

Ze had het gevoel dat ze werd gediscrimineerd door haar 'vader'. "Hij sloeg mij altijd", vertelt Wanda geëmotioneerd. Maar de gedachte dat die man niet haar vader zou zijn, kwam "eigenlijk nooit" in haar op.

Segregatie

Tijdens de bevrijding van Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog vochten zo'n 300.000 zwarte Amerikanen mee aan de kant van de geallieerden, vertelt historicus Mieke Kirkels. Zo kwam ook de vader van Wanda in Nederland terecht.

Destijds was het Amerikaanse leger nog gesegregeerd. In de Verenigde Staten leefden onder zwarte Amerikanen de vraag of ze wel voor hun land moesten vechten. Kirkels: "Er waren donkere leiders die zeiden: je gaat toch niet in dat leger dienen? Je hebt hier niet eens vrijheid. Waarom ga je Europa bevrijden? Anderen zeiden: als je meegaat met het leger laat je zien dat je een echte Amerikaan bent."

En zo kwam het dat er bijvoorbeeld er een "all black" tankbataljon was dat heeft meegevochten tijdens de bevrijding van Venlo, weet Kirkels.

Double V

Volgens Joe Wilson Jr., die zich specialiseert in de geschiedenis van zwarte Amerikanen aan de kant van de geallieerden, hadden zwarte Amerikanen soldaten een eigen teken: de 'double V'. "De V stond voor victorie. Voor de zwarte Amerikanen was het de dubbele V. Dat stond voor victorie in het buitenland tegen wereldoverheersing en fascisme en voor victorie thuis, tegen racisme en onderdrukking."

https://www.npostart.nl/2doc/05-05-2022/POW_05309784Toen de zwarte Amerikaanse eenheden aankwamen in Venlo, werden ze met open armen ontvangen. "Mensen zwaaiden naar ze en maakten het V-gebaar. Er werd voor ze gejuicht. Het was een groot feest", aldus Wilson Jr.

Klooster

Wanda leerde jaren later, toen ze al volwassen was, dat ze een zwarte Amerikaanse vader had toen de man die ze tot dan toe als vader had gezien, haar moeder verliet. "Ik kwam op een zondag thuis. Mijn moeder zat te huilen. Haar man zei tegen mij: 'ik ga bij je moeder weg. Dat je moeder maar die Amerikaan gaat zoeken waar jij van bent'."

"Ik zei tegen mijn moeder: waarom heb je dat nooit gezegd? Ze zei dat ze mij ook naar een klooster had kunnen brengen, maar dat ik dat niet had gewild."

Een paar van de duizenden soldaten die het zuiden van Nederland bevrijdde, verwekten hier kinderen bij Nederlandse vrouwen. Die kinderen werden gepest en tastten vaak in het duister over wie hun vader was. In de WNL-documentaire Kinderen van Zwarte Bevrijders: Half an American vertellen twee van hen, Cor Linssen en Wanda van der Kleij, over hun ervaringen en gaan ze op zoek naar hun roots.

Kijk op 5 mei om 22.05 uur op NPO2 naar Kinderen van Zwarte Bevrijders: Half an American.