VN-chef Guterres om tafel met Poetin: ‘Misschien pleit hij voor wapenstilstand en meer humanitaire hulp’

Voor het eerst sinds het uitbreken van de oorlog zit VN-topman António Guterres om tafel met de Russische president Vladimir Poetin. Vandaag reist Guterres af naar Moskou met de vraag wat er nodig is voor vrede.

Met het afreizen naar Moskou maakt Guterres zich zichtbaar. Iets wat hij tot op heden niet deed en wat hem op de nodige kritiek kwam te staan. The Guardian publiceerde vorige week een ingezonden brief, geschreven voor tweehonderd voormalig hoge VN-functionarissen. "Die hebben hem echt de les gelezen. Ze hebben hem gezegd dat het niet alleen om hem gaat, maar over het hele voortbestaan van de hele VN", zegt diplomatiedeskundige Robert van de Roer bij Goedemorgen Nederland op NPO 1.

De secretaris-generaal van de Verenigde Naties zou volgens Van de Roer "zuinig, feitelijk en formeel" hebben gereageerd op de oorlog in Oekraïne. Iets wat altijd een probleem is met de rol van een VN-chef, legt Van de Roer uit. "Omdat je met een neutraliteit zit. Je wilt met een manoeuvreerruimte houden om ook de agressor aan te kunnen spreken." Daar valt nog wat voor te zeggen, vindt de diplomatiedeskundige. "Maar binnen de ruimte die er is, heeft hij het toch onvoldoende opgerekt."

'Geen diplomatieke paus'

Eerder kwam er ook al kritiek op Guterres dat hij zich te veel op de vlakte hield omtrent het schenden van de mensenrechten door China ten aanzien van Taiwan. "Wat nu blijkt is dat hij niet de zwaartekracht heeft van een Kofi Annan of Dag Hammarskjöld."

Ondanks dat Guterres "geen diplomatieke paus" is en zijn toespraken zijn "vrij bleek" zijn geweest, wil Van de Roer hem een kans geven. "Misschien pleit hij vandaag voor een wapenstilstand en voor meer humanitaire hulp."

Kans van slagen

Mogelijk vraagt Guterres Poetin dus om de wapens neer te leggen en te tekenen voor de vrede. Of Poetin daar ook in meegaat, is nog maar de vraag. "Bij Poetin moet je heel erg oppassen. Hij zegt A en doet B", zegt kolonel Han Bouwmeester. "Maar ik denk dat Poetin er echt op uit is om de Donbas-regio en zo mogelijk ook het zuidelijke deel van Oekraïne in bezit te hebben. Dan kan hij het ook verkopen naar de Russische bevolking. Eerder zal hij niet tevreden zijn."

In navolging van zijn afspraak met Poetin, reist Guterres later deze week door naar de Oekraïense president Volodimir Zelenski. Of dan de impasse doorbroken kan worden is nog maar de vraag. "Beide partijen hebben op dit moment te veel te winnen bij doorvechten", zegt Van de Roer. "Poetin heeft nog geen trofee en Zelenski voelt de wind in de zeilen van de westerse steun en zal ook doorgaan."

Rol VN nog niet uitgespeeld

Of Guterres nou wel of geen resultaat haalt in Moskou: de rol van de VN is nog zeker niet uitgespeeld, legt Van de Roer uit. "Vroeg of laat moet alles worden afgezegend door een VN-akkoord." Daarnaast zullen er ook VN-afgevaardigden naar het gebied moeten afreizen om een eventueel bestand te monitoren. "Vroeg of laat moet de VN in actie komen."

LEES OOK: Oekraïne vraagt VN-secretaris-generaal Guterres staakt-het-vuren te eisen