Zorgen om China als mogelijke bemiddelaar vanwege banden met Rusland
Universitair docent internationale betrekkingen Laurien Crump denkt dat Israël logischer is als bemiddelaar is in het conflict tussen Oekraïne en Rusland dan China. Volgens Crump is China te veel op de hand van Rusland en daarmee niet geloofwaardig, zegt ze dinsdag in Goedemorgen Nederland op NPO 1.
Kiev en Moskou spreken vandaag in een vierde gespreksronde over het beëindigen van de gewelddadigheden in Oekraïne, maar nog altijd zonder bemiddelaar. Zowel China als Israël hebben zich opgeworpen als een mogelijke onafhankelijke derde partij, iets waar vooral Oekraïne om vraagt. Crump is "pessimistisch" over China in die rol.
"Los van neutraliteit is nog belangrijker in bemiddelingen dat de bemiddelaar geloofwaardig is voor beide partijen. Ik denk dat China minder geloofwaardig is voor de Oekraïners en voor het Westen dan bijvoorbeeld de Israëlische premier Naftali Bennett, die zowel met Rusland als Oekraïne goede banden heeft", zegt Crump.
Ze denkt dat onderhandelingen in Jeruzalem "meer voor de hand liggen dan dat China een bemiddelingspositie gaat innemen". De Oekraïense president Volodymyr Zelenski heeft zijn voorkeur voor Israël als bemiddelbaar al uitgesproken.
'Geen partij'
De Chinese minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi ziet zijn land niet als partij in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne, zei hij dinsdag in een telefoongesprek met zijn Spaanse ambtsgenoot José Manuel Albares. Tegelijkertijd heeft China, dat sancties uit principe afwijst, het recht "z'n legitieme rechten en belangen" te verdedigen, aldus Wang.
De EU ziet China niet zitten als bemiddelaar, liet EU-buitenlandchef Josep Borrell onlangs weten. Daarvoor staan Beijing en Moskou volgens hem te dicht bij elkaar. Naast China en Israël wordt overigens ook Turkije genoemd als mogelijke bemiddelaar.
Chinese macht
Toch kan China volgens Crump een belangrijke rol spelen in het conflict, vooral als Beijing besluit druk uit te oefenen op de Russische president Vladimir Poetin. "Dan wordt het voor Rusland nog onmogelijker om deze oorlog tot een goed einde te brengen." Volgens Crump komt er dan een einde aan de "financiële sluiproutes" die Rusland gebruikt om de effecten van de Westerse sancties zoveel mogelijk te beperken. China heeft Rusland geen beperkingen opgelegd.
Maar ze ziet op dit moment "geen teken" dat China daadwerkelijk druk op Rusland gaat uitoefenen. Tijdens stemmingen in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties stelt China zich als een van de weinige landen neutraal op, evenals tijdens stemmingen in de VN-veiligheidsraad.
Volgens voormalig MIVD-directeur Pieter Cobelens houdt China "het kruit droog". Hij vreest dat Rusland steeds meer afhankelijk wordt van China. "Dan krijg je een situatie dat Rusland in de zak van China zit, want wij doen geen zaken met Rusland." Dat brengt China in "een wonderlijke positie" op het internationale toneel, zegt hij.
Druk
Crump verwacht dat de onderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland voorlopig geen "grote resultaten" zullen opleveren, met of zonder bemiddelaar, "Ik denk dat Poetin eerst nog meer winst wil behalen in het westen van Oekraïne om de druk tijdens de onderhandelingen op te kunnen voeren."