Westerse sancties tegen Rusland hebben nut: ‘massieve druk’ op Kremlin

De Westerse sancties tegen Rusland zorgen voor "massieve druk" op het Kremlin, zegt financieel journalist van Het Financieele Dagblad Jean Dohmen. Maandag kondigde de Europese Unie het vierde sanctiepakket aan tegen Rusland vanwege diens oorlog tegen Oekraïne. "Je ziet dat de maatregelen die tot nu toe zijn genomen wel degelijk effect hebben."

De nieuwe reeks aan strafmaatregelen is vooral gericht tegen vermogende Russen uit de kring rond president Vladimir Poetin, die volgens de EU een aandeel hebben in de invasie. Volgens minister van Financiën Sigrid Kaag wordt met het nieuwe pakket de Russische handel en toegang tot luxegoederen geraakt. De EU wil "het net rondom Poetin en de zijnen" en zijn "oorlogskas gewoon sluiten", zei Kaag.

Volgens Dohmen is het "een strategie om Rijke Russen te confronteren met de eindigheid van hun Westerse levensstijl" en daarmee ook "de druk te vergroten op het regime".

Invoerheffingen

De EU-landen besloten verder het mes te zetten in handelsprivileges die Rusland geniet als medelid van de Wereldhandelsorganisatie (WTO). Door Rusland die status af te nemen, geldt ook de bijbehorende limiet op in- en uitvoerheffingen niet langer. Die kunnen ze vervolgens dus opschroeven.

De Verenigde Staten en Canada kondigden dezelfde stap al eerder aan, maar met hen drijft Rusland veel minder handel. De EU is zijn belangrijkste handelspartner. Maar bij elkaar opgeteld hebben de sancties "een grote impact", zegt Dohmen. Hij denkt dat door het beëindigen van de handelsprivileges Russische producenten "onaantrekkelijk" worden om te kopen.

De precieze nieuwe sancties zijn nog niet naar buiten gebracht, maar die treffen volgens minister Kaag onder meer de staal- en ijzerindustrie. Dure auto's en andere luxegoederen mogen verder niet meer aan Rusland worden verkocht, kondigden EU-kopstukken eerder aan. Ook wordt het voor Russische energiebedrijven nog meer bemoeilijkt om aan Europees kapitaal te komen, al blijft de aanvoer van gas, olie en steenkool nog altijd ongemoeid.

Gas

Volgens het Internationaal Monetair Fonds is vanwege de Westerse sancties een faillissement van Rusland niet langer uitgesloten, zei directrice Kristalina Georgieva. Volgens Dohmen is het effect voor het Westen dan niet al te groot. "Georgieva probeerde de zorg weg te nemen voor de rest van de wereld. Het zal geen grote mondiale financiële crisis veroorzaken."

Maar Dohmen benadrukt dat Rusland nog altijd gas levert aan Westerse landen. Hij noemt het een "gat in de maatregelen". "De EU heeft gezegd dat de import van gas dit jaar met twee derde verminderd moet worden, maar het is nog steeds een belangrijke inkomstenbron voor het regime van Poetin. Daar gebeurt op dit moment nog niet heel veel aan."

Toch hebben de huidige sancties al een behoorlijk effect, denkt hij. "De vraag is hoe lang Rusland weerstand kan bieden. Je moet niet onderschatten wat er nu gebeurt. Veel Westerse bedrijven trekken zich terug en er is sprake van grote druk door consumenten vanuit het Westen op bedrijven die nog wel in Rusland actief zijn, om hun activiteiten daar tijdelijk te staken." Toch sluit hij nieuwe strafmaatregelen van de EU niet uit.

Tegenreacties

Ook is het mogelijk dat Rusland nieuwe tegenreacties aankondigt, zegt Dohmen. "Vanuit Rusland komen geluiden dat men dreigt de bezittingen van Westerse bedrijven die zich terugtrekken te nationaliseren. Vanuit het Kremlin hoor je ook geluiden over tegenmaatregelen." Mogelijk zou de export van Russische producten dan worden stopgezet.

Volgens de journalist is het opnieuw vooral een indicatie dat de Westerse sancties werken. "Rusland is een groot land en heeft een sterk leger, maar de economie is kwetsbaar. De Russische economie is ongeveer net zo groot als die van de BeNeLux en is erg afhankelijk van grondstoffen. Dat betekent dat Rusland niet onkwetsbaar is en dat de optelsom van al die maatregelen bij elkaar uiteindelijk wel gewicht in de schaal leggen."

Of dat voldoende is om Rusland te stoppen in deze oorlog, durft Dohmen niet te zeggen. "Maar als deze maatregelen de komende maanden worden volgehouden, kan dat Rusland echt een enorme klap bezorgen", besluit hij.

LEES OOK: Zorgen om China als mogelijke bemiddelaar vanwege banden met Rusland