Gevaar rondom kerncentrales: ‘We hopen maar dat ze hun hoofd erbij houden’
President Poetin rukt steeds verder op in Oekraïne en heeft ondertussen de havenstad Marioepol omsingeld. Inwoners krijgen de mogelijkheid om de stad te verlaten. Maar op dit moment zijn er grotere zorgen over Russische troepen die koers zetten naar de tweede kerncentrale van het land.
Eerder deze week beschoten de Russen de grootste kerncentrale van Europa. Na een nacht van gevechten hebben zij de Oekraïense kerncentrale in Zaporizja ingenomen. Volgens de Amerikaanse VN-ambassadeur, Linda Thomas Greenfield, zijn de Russische troepen nu zo'n 32 kilometer verwijderd van de op een na grootste kerncentrale in Yuzhnoukrainsk. Dat is zo'n 300 kilometer ten zuiden van de Oekraïense hoofdstad Kiev.
Kernramp
Tijdens de spoedzitting van de VN-veiligheidsraad waarschuwt Greenfield voor de Russische troepen die de een na grootste kerncentrale in Yuzhnoukrainsk naderen. "Meneer Poetin moet stoppen met deze waanzin en wel nu. We moeten het hoofd koel houden", zegt Greenfield in haar speech. De wereld ontsnapte ternauwernood aan een kernramp. Mede daarom zou volgens Greenfield, de internationale gemeenschap, het Russische leger unaniem tot een halt moeten roepen.
Oud-directeur van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) Pieter Cobelens vreest niet zo voor een kernramp. "De Russen weten als geen ander wat de consequenties zijn als je daar fout mee omgaat. Ze vergiftigen het eigen gebied en stellen hun troepen aan grote gevaren bloot." Cobelens zegt in de extra uitzending van Goedemorgen Nederland op NPO1, dat als Poetin zijn doelstellingen wil behalen, hij niks heeft aan een totaal vergiftigd gebied. "Maar", zegt Cobelens: "Dat neemt niet weg dat je probeert om vuurgevechten in de buurt van dat soort faciliteiten te laten plaatsvinden. Aan de andere kant: het gedeelte waar de splijtstoffen worden gebruikt, zijn super beveiligd met heel veel beton. Dus voordat dat zover is, duurt het nog wel even. We hopen maar dat ze hun hoofd erbij houden."
Doel & effect
Oud-commandant landstrijdkrachten Mart de Kruif, twijfelt nog of de kerncentrale het doel van de Russen is, of dat de Russische troepen gewoon aan de oostoever van Dnjepr naar het noorden willen gaan om uiteindelijk alle troepen die in het oosten van Dnjepr zijn in te sluiten. Feit blijft dat ze in de buurt van de kerncentrale zijn: "Het beste wat de Oekraïeners kunnen gaan doen is- als ze gaan vechten- dat niet in de buurt van die kerncentrale te doen."
Het innemen van zo'n kerncentrale heeft volgens de Kruif wel degelijk een effect: "Je kunt hele delen van Oekraïne van de stroom afsluiten." Het effect is volgens de oud-commandant niet alleen op korte termijn, maar ook op lange termijn. "Oekraïne heeft ook een heleboel kleine energiecentrales en zijn heel gedecentraliseerd. Dus de vraag is of dat nou ook bij de gevechten effect heeft, maar het is en blijft een gevaarlijk iets.
Oorlogsmisdaad
De Amerikaanse ambassade in Oekraïne spreekt van een 'oorlogsmisdaad', naar aanleiding van de aanval- en inname van de kerncentrale in Zaporizja eerder deze week. Tweede Kamerlid voor de VVD, Ruben Brekelmans classificeert deze daad ook als een oorlogsmisdaad. "Het is heel duidelijk in het oorlogsrecht afgesproken dat als er op dit soort doelen, zoals vitale infrastructuur en civiele doelen, doelbewust aanvallen plaatsvinden en de schade daarmee eigenlijk niet in verhouding staat tot het militaire doel wat je wil bereiken, deze worden aangemerkt als een oorlogsmisdaad." Brekelmans vindt het goed dat er in zo'n vroeg stadium al juridische stappen worden gezet. "Daarmee laten we internationaal zien dat wat Poetin juridisch en politiek doet, buiten iedere vorm van internationale rechtsorde is."
LEES OOK: Oekraïne wil bemiddelaar bij onderhandelingen: ‘Vertrouwen Rusland helemaal niet’