Compensatie spaartaks volgens ambtenaren ook in simpeler scenario al ‘nagenoeg onmogelijke opgave’

Terwijl het kabinet er nog niet over uit is wie de gedupeerden van de spaartaks terug moet betalen, zou er binnen de Belastingdienst vorig jaar al geconcludeerd zijn dat compensatie een "nagenoeg onmogelijke opgave" zou worden. Bovendien gingen de ambtenaren daarbij uit van een "eenvoudiger" scenario dan het scenario dat er nu daadwerkelijk ligt.

Om de aanslagen handmatig te controleren zouden er tal van ambtenaren nodig zijn, of maandenlang aan een ict-wijziging gewerkt moeten worden, zo schrijft De Telegraaf.

Presentatie niet representatief

Dat schetsen de ambtenaren in een presentatie over het herstellen van de miljardenschade. Deze is ontstaan nu de Hoge Raad heeft geoordeeld dat de huidige vermogensrendementsheffing niet toegestaan is. In de volksmond staat deze beter bekend als de 'spaartaks'. Dat is de belasting die men moet betalen over de inkomsten uit sparen en beleggen in box 3.

De presentatie werd op verzoek van Kamerlid Pieter Omtzigt gedeeld met de Tweede Kamer door staatssecretaris van Financiën, Marnix van Rij. De presentatie werd al gehouden voordat de Hoge Raad zijn arrest uitsprak, begin december. Daarom zijn de opties volgens Van Rij "niet representatief voor de huidige situatie". Als uitgangspunt namen de ambtenaren namelijk het advies van de advocaat-generaal aan de hoogste rechter voordat die uitspraak deed.

De advocaat-generaal stelde dat de fiscus niet mocht werken met een fictieve verdeling tussen het geld dat mensen sparen, of waarmee ze beleggen of op een andere manier rendement probeerde te halen. Maar over de hoogte van het fictieve rendement dat de Belastingdienst daarbij rekende liet de advocaat-generaal zich niet uit.

De uitspraak pakte uiteindelijk anders uit, want De Hoge Raad ging nog een stap verder. De hoogste rechter vindt namelijk dat de Belastingdienst alleen belasting mag heffen op het rendement dat mensen daadwerkelijk hebben behaald.

De scenario’s waar de ambtenaren in december van uitgingen hielden volgens Omtzigt dus 'rekening met een eenvoudig scenario'. En die scenario's leverden al veel problemen op, terwijl het nu dus nog veel ingewikkelder ligt.

Het Kamerlid mist bovendien de eventuele gevolgen van de compensatie voor bijvoorbeeld toeslagen en eigen bijdrages die mensen krijgen of betalen.

Drie scenario's

In de presentatie worden drie scenario's geschetst die de schade kunnen herstellen voor degenen die te veel belasting hebben betaald. Zo kan dat volgens de ambtenaren alleen via wat in fiscus-termen een "afwijkende verwerking" heet, een "arbeidsintensief proces". Het kost namelijk een uur per aanslag. Gezien de in elk geval honderdduizenden (en misschien wel miljoenen) aanslagen die hersteld moeten worden, wordt het door de fiscus bestempeld "een nagenoeg onmogelijke opgave voor de uitvoering".

Aan het corrigeren van 120.000 aanslagen zouden tachtig tot honderd mensen een jaar fulltime moeten werken, zo becijferen de ambtenaren. En er zijn er al veel meer gegrond verklaard door Van Rij: namelijk 200.000.

'Geld terug voor alle gedupeerden spaartaks'

Er klinkt vanuit de Tweede Kamer bovendien een wens om niet alleen de mensen tegemoet te komen die al bezwaar hadden gemaakt, maar in elk geval alle spaarders. Die oproep deed PvdA-Kamerlid Henk Nijboer recent nog in Sven Op 1.

Tekst gaat verder onder de tweet.

Deze spaarders hebben namelijk bijna geen rente gekregen over hun vermogen, maar moesten wel belasting betalen. Als al deze mensen ook gecompenseerd moeten worden, zou het gaan om zo’n 1 miljoen te corrigeren aanslagen per jaar, over een periode van vier jaar (2017-2020).

De twee andere opties zijn robotisering of automatisering van die handmatige aanpassingen. Die eerste zal volgens de ambtenaren "weinig soelaas" bieden in deze moeilijke situatie. De automatisering van het herstel is afgelopen december verder uitgedacht. Dat blijkt uit een memo. Daar kwam uit dat het zeker 250 dagen zou duren om het verouderde ict-systeem van de fiscus voor die taak aan te passen.

LEES OOK: Volt-Nederland wil de overwaarde van huizen belasten: ‘Uiteindelijk geen oplossing’