Kamer debatteert over Russische troepenopbouw: ‘Oekraïne wordt straks een soort wapendepot’

De Tweede Kamer debatteert donderdagmiddag over de Russische troepenopbouw en de hulpvraag van Oekraïne. Dinsdag reisden premier Mark Rutte en minister van Buitenlandse Zaken, Wopke Hoekstra, af naar Oekraïne. Dit bezoek stond in het teken van het conflict op de grens tussen Rusland en Oekraïne, maar ook van de MH17 ramp. De premier stelde woensdagochtend in een gezamenlijke persconferentie Oekraïne te willen helpen waar hij dat kan.

In het debat zullen minister Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken en minister Kajsa Ollongren van Defensie de hoofdrol spelen. Het debat zal zich voornamelijk richten op de vraag of Nederland defensieve hulp gaat bieden. Rutte zegt tijdens zijn bezoek aan Oekraïne te willen helpen bij de bestrijding van cyberaanvallen. Ook zal hij Rusland de nodige sancties op te leggen, wanneer zij Oekraïne aanvallen.

Debat

Tweede Kamerlid van JA21, Derk Jan Eppink, vindt dat Nederland alleen hulp mag bieden zolang het binnen het NAVO-gebied plaatsvindt. "Ik vind dat de Nederlandse luchtmacht en het Nederlandse leger, alleen inzetbaar moet zijn in het NAVO-verdragsgebied en niet daarbuiten. Zeker niet in Oekraïne", dat zegt hij in Goedemorgen Nederland op NPO 1. Volgens Eppink verhoogt het niet alleen de druk, maar ook de spanningen. "Oekraïne wordt straks een soort wapendepot. Terwijl de nadruk moet liggen op het onderhandelen, niet op het leveren van wapens. Dat leidt niet tot een akkoord."

Volgens parlementair journalist bij WNL, Marieke Smits, zijn de redenen die Eppink noemt, precies de redenen die ervoor zorgen dat de Kamer niet 'lichtzinnig' over het onderwerp doet. "De meningen zijn verdeeld. Je ziet dat heel veel landen wel defensieve wapens leveren, het kabinet wil niet meteen zeggen: dat gaan wij wel of niet doen." Smits zegt dat de partijen die er bij voorbaat niet achter staan, zoals D66 en het CDA, zich vooral willen focussen op de sancties.

Eppink is niet het enige Kamerlid dat zo in de wedstrijd zit. Zo waarschuwt de SP voor een 'nodeloze' wapenwedloop. PVV-leider Geert Wilders vindt dat eerst de problemen in Nederland moeten worden opgelost, voordat het land zich mengt in andere problemen. Toch is een meerderheid van de Kamer vòòr hulp aan Oekraïne. De VVD, PvdA, CDA en D66 hebben allen als gemeenschappelijk doel, de spanningen tussen Rusland en Oekraïne te de-escaleren.

Sancties

In een gezamenlijke persconferentie met de minister-president van Oekraïne, Denys Shmygal, en president Volodymyr Zelensky, laat premier Rutte weten dat wanneer Rusland Oekraïne aanvalt, Rusland hier niet zonder kleerscheuren vanaf komt. De premier zegt dat er niet alleen door Nederland stevige sancties zullen worden opgelegd, maar dat dit in samenwerking met andere EU-landen zal gebeuren.

Voormalig Sovjet-Unie correspondent en nu verslaggever bij De Telegraaf, Wierd Duk, gelooft dat als je Rusland hele harde sancties oplegt, je ze echt wel kunt aanpakken. Maar vooral 'de cirkel' rondom Poetin, 'de schatrijke' in zijn kenniskring. "Als je de beweging en bezittingen van die mensen lam gaat liggen, heeft Poetin in zijn 'inner circle' ook een probleem."

Bezoek

Premier Rutte en minister Hoekstra hebben in aanloop van hun bezoek nauw contact onderhouden met verschillende bondgenoten. De gesprekken zijn volledig gericht op het vinden van een politieke en diplomatieke oplossing van de crisis tussen Rusland en Oekraïne.

De trip naar Oekraïne van Rutte en Hoekstra stond al langer gepland. In eerste instantie om te praten over de samenwerking tussen Nederland en Oekraïne ten aanzien van de MH17 ramp die zich in juli 2014 voltrok. Begin februari reisde premier Rutte en minister Hoekstra dan ook af naar het land, om het gesprek met Zelensky en Shmygal aan te gaan. Echter werd hierin vooral gesproken over het actuele conflict tussen Rusland en Oekraïne.

Nederlandse hulp

Smits legt uit dat het gesprek over de spanningen aan de grens tussen Rusland en Oekraïne, achter gesloten deuren plaatsvond. "Wat er concreet uit dat gesprek naar buiten is gekomen, is dat wij cyberexperts willen sturen naar dat land."

Premier Rutte zegt inderdaad Nederlandse ict-experts naar Oekraïne te willen sturen, om cyberaanvallen te voorkomen. Volgens de premier is het land kwetsbaar voor dit soort aanvallen. Zo vond er in januari al een grote cyberaanval plaats op verschillende Oekraïense organisaties. Rutte is ervan overtuigd dat Nederland over voldoende kennis beschikt om dit tegen te gaan. Dit is niet het enige dat de premier richting het oosten wil sturen, hij denkt er ook over na om defensieve wapens te leveren. Maar de houding van zowel Zelensky als Rutte blijft hierin oppervlakkig. Zelensky wilde dan ook helemaal niet ingaan op de wapenhulp waar Oekraïne toch wel om heeft gevraagd aan Nederland. Echter liet hij wel blijken dat de wapens nodig zijn voor de zelfverdediging van het land.

Poetin en Biden

Duk vertelt dat het Poetin het bezoek van Rutte en Hoekstra niet zoveel doet. "Het gaat hem om contact met de Verenigde Staten en de NAVO. Al die Europese regeringsleiders kunnen daar wel langsgaan in Kiev, maar uiteindelijk gaat het hem om wat de NAVO doet." Volgens Duk wil Poetin op het wereldtoneel gezien worden als gelijke van president Joe Biden. "Op zichzelf heeft dat ook wel effect gehad. De Amerikanen hebben laten zien: we nemen dit heel serieus. Er werd een delegatie gestuurd naar de onderhandelingen." De Russen hebben daarop gezegd dat ze eindelijk worden 'gehoord'. "Nu willen de Russen nog dat hun veiligheidseisen serieus worden genomen."

Duk waarschuwt ook voor de gevolgen van een militair conflict: "Dan staan wij ondanks al die defensieve wapens die we zogenaamd willen gaan leveren, wel met lege handen. Omdat we daar geen troepen naartoe gaan sturen, want Oekraïne is geen NAVO-lid. Dus gaan we hen daar niet bij helpen."

Volgens Duk zijn de Amerikanen tegenover het publiek heel erg bezig met laten zien dat ze zich niet laten intimideren en moet Poetin terug in zijn hok. "Maar in de coulissen speelt zich van alles af wat wij niet weten. Het kan heel goed zo zijn dat de Amerikanen uiteindelijk toch zeggen dat het NAVO-lidschap van Oekraïne en Georgië nog zo ver weg is, dat men zich er niet druk om hoeft te maken."

'Graanschuur van Europa'

Econoom Edin Mujagić legt uit dat Oekraïne ook wel de graanschuur van Europa wordt genoemd. Mujagić wijst op het feit dat we ook rekening moeten houden met de economische gevolgen. "Op het moment dat de spanningen daar oplopen, is de kans heel groot dat alle granen duurder worden. Wat vervolgens weer bijdraagt aan het feit dat dat de prijzen in ons land blijven stijgen."

LEES OOK: Komt er ooit een einde aan de crisis in Oekraïne? ‘Rusland en het Westen zitten niet stil