Kamer debatteert over regeringsverklaring Rutte IV: ‘Koopkrachtreparatie mogelijk één van de uitkomsten’

Minister-president Mark Rutte spreekt dinsdag de regeringsverklaring van zijn vierde kabinet uit in de Tweede Kamer, die daar vervolgens over in debat gaat. Politiek commentator voor De Telegraaf Wouter de Winther verwacht dat een koopkrachtreparatie één van de mogelijk uitkomsten van het debat zal zijn. "Het is heel moeilijk uit te leggen dat op het moment dat je tientallen miljarden steekt in van alles en nog wat, de portemonnee van de burger alleen maar leger wordt."

Want de koopkrachtplus die het nieuwe kabinet becijferde in het coalitie-akkoord is weinig meer waard door de hogere inflatie van dit en komend jaar. "Die berekeningen van de coalitie stammen uit november. Sindsdien is het is alleen maar slechter geworden", zegt De Winther in Goedemorgen Nederland op NPO 1. Hij verwacht dat het kabinet daar dus "nog wel iets mee gaat doen".

Het debat over de regeringsverklaring is verder bedoeld om formeel vast te stellen of het nieuwe kabinet kan rekenen op het vertrouwen van een meerderheid in de volksvertegenwoordiging. "Vanuit Rutte is het de bedoeling dat alles zo mooi mogelijk verkocht wordt. Dus hij zal heel erg gaan hameren op alle investeringen die het kabinet doet in al het achterstallige onderhoud", legt De Winther uit. "Misschien ook het onderhoud dat nodig was nadat hij zelf met zijn eerste drie kabinetten op bepaalde punten wellicht te hard heeft ingegrepen, of problemen heeft genegeerd. Zo heeft stikstof heel lang op de plank gelegen."

Zakken met geld

Het nieuwe kabinet gaat heel veel herstelwerk verrichten. "En er wordt enorm veel geld voor uitgetrokken. Je kunt met de beste wil van de wereld niet zeggen dat de komende coalitie de rug toedraait naar stikstof en klimaat. De keerzijde daarvan is wel dat er een goede manier gevonden moet worden om die zakken met geld goed uit te geven."

En daar zijn de oppositiepartijen ook maar al te benieuwd naar. Dit debat biedt hen de eerste kans om de plannen uit het regeerakkoord onder vuur te nemen. De Winther verwacht dat onder meer onafhankelijk Kamerlid Pieter Omtzigt gaat benadrukken dat er concrete manieren nodig zijn om de 'zakken met geld' die de nieuwe coalitie uittrekt goed terecht te laten komen. "Want we weten uit ervaring als de overheid zegt: de sluizen gaan open, dat er zich ook een heleboel mensen en bedrijven melden die denken dat ze daar zelf beter van kunnen worden."

AOW

Naar verwachting zal er naast de achteruitgang van de koopkracht veel aandacht uitgaan naar het plan om de AOW niet mee te laten stijgen met de voorgenomen ophoging van het wettelijk minimumloon. Volgens Tweede Kamerlid Liane den Haan (fractie Den Haan) geeft de Tweede Kamer met dit plan namelijk af dat men een "productiefactor" moet zijn in de huidige regeerperiode.

"Dus je moet werkend zijn, dan ga je erop vooruit. Maar als je niet meer werkt, maar wel altijd hebt gewerkt, ben je eigenlijk een vergeten groep", zegt ze in Goedemorgen Nederland. "Ouderen zijn de klos, dat is al jaren zo. Werkenden gaat erop vooruit, maar niet-werkenden gaan er al jaren op achteruit. In de afgelopen vijftien jaar gaat het om 15 tot 20 procent. Dat is enorm."

Ook de PVV, PvdA, GroenLinks en JA21 zijn geen voorstanders van het plan. Desondanks verwacht De Winther dat de coalitie hier nog steeds aan wil vasthouden. "Het is een politiek brede wens om werken lonend te maken. Daardoor zijn de minimumlonen gestegen. Maar het zou ontzettend duur worden om de AOW mee te laten stijgen", legt hij uit. "Dus het kabinet heeft gezegd: dat willen we niet doen, we willen wel iets extra's doen met de ouderenkorting."

Een kwetsbaar plan, zegt ook De Winther. "Naar de bevolking en oudere Nederlander is het een hele nare boodschap dat er overal geld wordt uitgetrokken, maar dat nu net dat extraatje voor de ouderen achterwege blijft. En dus zal Rutte de komende maanden met een heel goed verhaal moeten komen om te laten zien dat de ouderen niet achterblijven."

De zorg

Ook maatregelen om kostenstijgingen in de zorg te beteugelen zijn bij de oppositie niet goed gevallen. "De plannen van het kabinet zijn nu om de zorg minder snel te laten groeien in de zorgkosten, dus het toch enigszins te dempen, omdat ze toch al lang omhooggaan", legt de politiek commentator uit. "Maar dat vertaalt zich naar de bevolking al heel snel als 'oh, ze gaan weer op de zorg bezuinigen'. Dus je moet daar een goed verhaal bij hebben", zegt De Winther. "Maar het is bij de oppositie de zaak om daar toch de vinger op de zere plek te leggen."

Woensdag beantwoording vragen

Tijdens de eerste dag van het debat komen de fractievoorzitters van alle partijen aan bod. Woensdag volgt de beantwoording van alle vragen door het kabinet. Dan krijgen de partijen ook de kans om moties in te dienen. Daar wordt na afloop direct over gestemd.

Normaal zouden alle ministers en staatssecretarissen aanwezig zijn bij het debat. Maar deze keer zitten in verband met de coronamaatregelen maar drie ministers bij Rutte in 'Vak K'. Voor D66 en de ChristenUnie zullen dat de vicepremiers Sigrid Kaag en Carola Schouten zijn. CDA-vicepremier Wopke Hoekstra zit thuis na een positieve coronatest en laat zich vervangen door minister Karien van Gennip (Sociale Zaken).

LEES OOK: Koopkracht gaat er vrijwel zeker op achteruit, CBS berekent hoogste inflatie in 19 jaar