‘Opvallende positieve geluiden’ rondom kabinetsformatie, maar bordesscène vóór kerst lijkt uitgesloten
Komt er nu wel of geen formatie voor kerst? Dat is de grote vraag. Formateurs Johan Remkes en Wouter Koolmees zeggen dat de formerende partijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie goede vorderingen hebben gemaakt. De bedoeling is dat er voor de kerst een akkoord op tafel ligt voor een nieuw kabinet.
Niet eerder in Nederland heeft het zo lang na verkiezingen geduurd om een kabinet te vormen. Het liep ook niet helemaal lekker tussen de fractievoorzitters van de twee grootste partijen: Mark Rutte (VVD) en Sigrid Kaag (D66). "Je zag het debat na 'functie elders' flink ontsporen en ook na de zomer bleef die storm maar blazen", verklaart politiek commentator van De Telegraaf Wouter de Winther de trage gang van zaken in Goedemorgen Nederland op NPO 1.
'Positieve geluiden'
Inmiddels lijkt de relatie tussen de twee ontdooid en is het einde toch echt in zicht. "Er is nu toch wat gebeurd tussen die twee. Ik hoor opvallende positieve geluiden. Ook wel een beetje uit pragmatisme, want er is niet echt een alternatief."
De formatiebesprekingen verlopen dus goed volgens De Winther, maar hij vraagt zich wel af hoe het gaat lopen als "men dagelijks met elkaar moet gaan onderhandelen, voor al die dingen die je toch niet hebt afgesproken in het regeerakkoord".
Foto bordes
Als er dan een akkoord is, vindt snel de traditionele bordesscène plaats. Dan stelt het nieuwe kabinet zich voor, met in haar midden koning Willem Alexander, en kunnen er foto's gemaakt worden. Er gingen geluiden dat dit ook voor kerst zou plaatsvinden, maar daar heeft De Winther zijn twijfels bij. "Dat gaat niet meer lukken", zegt hij.
Er moet namelijk nog heel wat gebeuren. Als het coalitieakkoord klaar is, komt er eerst nog een debat over het verslag van de informateurs. De formateur moet dan nog benoemd worden. Die moet op zijn beurt allerlei gesprekken gaan voeren met de beoogde bewindslieden, om te achterhalen of er eventueel iets achter de schermen speelt wat hen ervan weerhoudt optimaal te functioneren als minister of staatssecretaris. "Voordat je al die gesprekken hebt gedaan, heb je het over het nieuwe jaar", voegt De Winther er nog aan toe. "Er wordt nu gedacht aan de eerste of tweede week van januari."
Inhoudelijk oppositieakkoord
Terwijl de formatie in de afrondende fase zit, presenteren GroenLinks en PvdA een inhoudelijk oppositieakkoord. "Een partijfusie, daar gaan wij niet met zijn tweeën over", zei GL-fractievoorzitter Jesse Klaver over zichzelf en PvdA-fractievoorzitter Liliane Ploumen in Nieuwsuur. "Dat is een traject waar iedereen inspraak in moet hebben. Dit gaat over de wijze waarop wij samenwerken."
"Je hoorde heel lang niks meer van de linkse samenwerking", reageert De Winther. "En ineens waren ze daar. In het tuinhuisje van Ploumen blijken ze te hebben overlegd over een soort samenwerkingsverband. Daar komt dan een oppositieakkoord uit." En dat een week voordat het echte coalitieakkoord naar buiten komt. "Je zou je kunnen voorstellen dat je pas wilt reageren op de nieuwe plannen als je ze kent. In plaats van dat je nu al zegt dat het de verkeerde plannen zijn. Gewoon maar om je eigen geloofwaardigheid enige kracht bij te zetten."
De Winther verwacht niet dat het oppositieakkoord nog een rol gaat spelen bij de huidige gesprekken van de formerende partijen. "Dat lijkt mij uitgesloten. Als je kijkt naar het oppositieakkoord, dat hangt van gemeenplaatsen aan elkaar. Had even gewacht tot de echte plannen, dan had je er veel harder en geloofwaardiger tegenin kunnen gaan."