Voorman Bouwend Nederland: formerende partijen moeten haast maken, anders weer jaar verloren

De bouwsector wordt ongeduldig. Omdat er nog altijd geen nieuw kabinet is, ligt het stikstofdossier zo goed als stil en komen veel bouwprojecten niet van de grond. Voorzitter van Koninklijke Bouwend Nederland Maxime Verhagen roept de formerende partijen op om haast te maken. "Anders dreigt ook 2022 een verloren jaar te worden."

Dat zit zo: de formerende partijen, VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, zijn over de stikstofkwestie in gesprek, maar de begroting voor 2022 wordt volgende week al vastgesteld. "Wat je hoort is dat hier tijdens de formatie wel een deal over gaat komen, inclusief geld. Maar wat dreigt is dat ze zo lang aan het praten zijn, dat er straks geen geld wordt gereserveerd", zegt Verhagen in Goedemorgen Nederland op NPO 1. Ondertussen komt Nederland al zo'n 300.000 woningen tekort.

Er zit namelijk een flinke rem op de bouw. Dat heeft alles te maken met een uitspraak van de Raad van State, die in 2019 oordeelde dat het hele stelsel waarmee de overheid de stikstofuitstoot reguleerde in strijd was met Europese natuurwetgeving. Na de uitspraak van de hoogste bestuursrechter liep de vergunningverlening grotendeels vast - en daarmee ook de bouw.

'Bijdrage bouw 0,6 procent'

"Bij bouwen komt een beetje stikstof vrij. Je hebt auto's, materiaal. Maar van de totale stikstofuitstoot is de bijdrage van de bouw 0,6 procent. Dat is bijna niks. Tegelijkertijd zijn wij de enige sector die voor nieuwe activiteit een vergunning moet aanvragen", stelt Verhagen. "Als je een auto hebt, kun je blijven rijden. Of die nou stikstof uitstoot of niet. Als je vee hebt, kun je blijven boeren als je daarvoor een vergunning had."

Maar de bouw ligt stil. Hij noemt Valkenburg als voorbeeld. "Daar zouden 5600 nieuwe woningen komen. We praten er al jaren over." Maar het bestemmingsplan mag niet worden vastgesteld, zegt hij, omdat bij de bouw en bij de aanleg van de infrastructuur stikstof vrijkomt. En vooral de aanleg van die infrastructuur is het probleem. "Je ziet dat alle grote projecten van Rijkswaterstaat, die voorzien waren in de komende jaren, on hold zijn gezet. We weten niet meer wanneer we kunnen bouwen, want we hebben stikstofruimte nodig."

Boeren, bouwers en milieuclubs hebben 'oplossing'

Boeren, milieuorganisaties en ondernemerspartijen als VNO-NCW en Bouwend Nederland presenteerden in mei een gezamenlijk plan gemaakt om uit de stikstofcrisis te komen. "Waarbij we in de komende tien jaar versneld een stikstofreductie kunnen krijgen tot 40 procent", zegt Verhagen daarover. "Daarmee kunnen we de natuur herstellen, duurzaam perspectief voor de boeren bieden en we kunnen weer bouwen en wegen aanleggen. Ik zeg: jongens, pak dat plan op en maak daar geld voor vrij. Het kan zijn dat er dan nog aanvullende maatregelen nodig zijn, maar begin hiermee."

Volgens het gezicht van Bouwend Nederland is er 2 miljard euro per jaar nodig om de uitstoot van stikstof versneld te verminderen. "Het gaat om honderdduizenden woningen en talloze wegen."

Hij noemt het "onbegrijpelijk" dat er tot op heden geen actie is ondernomen. "Er zijn plannen, we kunnen het doen. Probeer het dan maar uit te leggen aan iemand die een huis wilde kopen in Valkenburg." Hij noemt politieke tegenstellingen als oorzaak. "In het begin was het zo dat D66 per se de veestapel wilde halveren en het CDA wilde een blokkade opleggen op het punt van verplicht uitkopen. Dan krijg je patstelling."

Ook in Katwijk ligt de bouw stil

Gerard Mostert, wethouder Stedelijke Ontwikkeling en Wonen bij de gemeente Katwijk, zit met zijn handen in het haar. "Hier kunnen 5600 woningen worden gerealiseerd", zegt Mostert, terwijl hij naar een groot stuk land achter hem wijst. "Die willen we graag zo snel mogelijk bouwen." Maar door de uitspraak van de Raad van State ligt ook daar de bouw stil.

"Er wordt op dit moment nog niet gebouwd omdat we nog geen stikstofrechten hebben. Dat is echt onbegrijpelijk, want we willen heel snel betaalbare woningen realiseren op deze locatie", zegt Mostert in Goedemorgen Nederland. "Maar daar is wel voor nodig dat we stikstofrechten hebben. Het is frustrerend om te merken dat het allemaal zo lang duurt."

Volgens Mostert zijn er "maar hele beperkte middelen om stikstof te kunnen salderen". "Het zou helpen als er meer mogelijkheden komen, zoals ook Bouwend Nederland en LTO en al die andere organisaties voorstellen. Hoe langer het duurt, hoe duurder het wordt en hoe langer mensen moeten wachten op een woning. En dat is niet meer uit te leggen in deze tijd."

'Onvoldoende gedaan door kabinet'

"Het is nog het meest wrange dat de grond voor al die bouwprojecten in handen is van de overheid", zegt Verhagen. "Zelfs de overheid is niet in staat om voldoende stikstofruimte vrij te maken. Dan doe je dus iets fout. We zitten al tweeënhalf jaar te wachten sinds de uitspraak van de Raad van State. Nog steeds is er onvoldoende gedaan door het kabinet."

LEES OOK: Doorstroom woningmarkt begint bij senioren: ‘Maak het aantrekkelijker voor ze’