Woningtekort vaak een politieke kwestie: ‘Het is niet zo dat er opeens een huis uit de lucht komt vallen’
Een eigen huis, met een tuin en in de stad? Wie wil dat nou niet. Er is in ieder geval genoeg vraag naar woningen, maar het aanbod laat nog wel eens te wensen over. Vooral de vraag waar mensen kunnen wonen blijft vaak onbeantwoord. Politieke besluiten of inspraakprocedures zitten de bouw vaak in de weg.
"Wij hebben een forse groeiambitie, met 40.000 woningen", zegt Adam Elzakalai wethouder Wonen van Lelystad bij Goedemorgen Nederland op NPO1. Dat moet dan binnen 25 jaar gerealiseerd worden. "Eerst kijken we waar we woningen kunnen bouwen", gaat hij verder. "En er is een uitleglocatie waar we veel woningen kwijt moeten kunnen."
Uitleglocatie? In het geval van Lelystad is dat een akkerland dat tegen de stad aanligt, waar dus veel ruimte is om woningen te bouwen.
Tekort
Het is te hopen dat er woningen bijkomen, want momenteel is de markt erg krap. Dat geldt niet alleen voor kopers, maar ook voor huurders. Studenten bijvoorbeeld. Die komen moeilijk aan een studentenkamer en mensen die een gezin willen starten stellen dat ook vaak uit, want "hier op drie hoog gaat het niet gebeuren", zegt Marjet Winsemius, directeur van Stichting Werkende Ouders.
Een tekort aan woningen kent een stad als Utrecht ook maar al te goed. Daar is ook een heuse uitleglocatie aanwezig. Een groot onbebouwd akkerveld, waar 25.000 woningen kunnen komen. Dat klinkt als een ideale oplossing voor het woningtekort, maar de bouw - die nog niet eens is begonnen - ligt al bijna twintig jaar stil. "De focus op dit soort gebieden is afgenomen, omdat men dacht dat ze het wel binnenstedelijk konden oplossen. Dan kan dit gebied gebruikt worden voor andere doeleinden", zegt Harm Janssen, projectontwikkelaar BPD in het WNL-programma Stand van Nederland: Generatie Next.
Dat bleek een verkeerde inschatting. "En om dan vervolgens de politieke stap te maken om het eerdere standpunt te herzien is blijkbaar heel lastig."
Projecten versnellen
Het komt vaker voor dat bouwprojecten niet van de grond komen. Dat erkent Elzakalai ook. "Tien jaar geleden konden we niet voorstellen dat wij nu in deze situatie terecht zouden zitten. Dat toont aan dat het allemaal ingewikkeld is, zonder langetermijnvisie. Terwijl je dit juist in het woningbouwdossier nodig hebt. In Lelystad staan wij in ieder geval in de startblokken om onze bijdrage te leveren aan meer woningen."
Soms ligt het dus niet aan de bereidheid van bouwen, maar is het een politieke kwestie die voor enorme vertragingen zorgt. "Als je nieuwe woningen bouwt moet je natuurlijk altijd zorg blijven dragen voor de bestaande inwoners. Dat is zeer belangrijk. Maar de nieuwe mensen die er komen wonen hebben nog geen stem en als politiek proberen wij die te vertegenwoordigen", legt de wethouder uit. "We moeten natuurlijk goede afspraken maken, maar we moeten ook de besluitvorming proberen te versnellen."
Gesprekken met het Rijk
Het Rijk, of eigenlijk de Rijksoverheid, is vaak eigenaar van grote stukken grond. Vaak staan die leeg en kan erop gebouwd worden. Dat gaat niet zomaar. Want je kunt simpel gezegd niet zomaar een boomhut bouwen in de tuin van de buren. Daar heb je toestemming voor nodig.
"De grond is van het Rijk en met hen moeten wij afspraken maken om de grond beschikbaar te krijgen om daar woningen te bouwen", vertelt Elzakalai. Maar ook het Rijk moet toch inzien dat er een woningtekort is en de nood hoog is? "Die gesprekken voeren wij ook met het Rijk, met de vraag op welke wijze wij op een goede manier snel de grond ter beschikking kunnen krijgen."
Dat klinkt duidelijk. Ga met elkaar om tafel zitten en maak afspraken. Toch duurt het vaak ontzettend lang tot er een huis staat. "Het is natuurlijk niet zo dat er een woning uit de lucht komt vallen en er opeens staat", plaatst de wethouder een kanttekening. "Op een bepaalde manier moet je dat gefaseerd doen. En je hebt ook de infrastructuur, voorzieningen en scholen nodig. Ook daar moet je over nadenken."
Presentatrice en millennial Jill Bleiksloot zoekt, zoals zovelen, al twee jaar een huis. Ze heeft eigen geld, een hypotheek en er zijn bouwers met materialen voor nieuwbouw. Er zijn stukken grond, aangewezen voor woningen, beschikbaar. Toch komt ze maar niet aan een eigen plek. Wat gaat er toch mis voor generatie next?
Je ziet deze aflevering donderdag 18 november om 22.10 op NPO 2. Oude afleveringen kijk je terug op NPO Start.