Fracties in gesprek over omgangsvormen: ‘Regelrechte bedreiging Van Houwelingen was ongehoord’

Tweede Kamervoorzitter Vera Bergkamp wil in gesprek met fracties over de omgangsvormen in het debat. Ze maakt zich zorgen over de verharding van het debat, zo laat ze weten in een verklaring. Want wat kan en mag er precies in het parlement? Wanneer gaat een fractie een grens over, en als die grens is bereikt, wat dan?

Aanleiding zijn onder meer de uitlatingen van Forum voor Democratie-Kamerlid Pepijn van Houwelingen. Hij ging volgens Bergkamp woensdag "over de schreef". Zo dreigde hij met "tribunalen" tegenover D66'er Sjoerd Sjoerdsma. "Uw tijd komt nog wel", riep hij.

Tekst gaat verder onder de tweet.

Tijdens hetzelfde debat zei FVD'er Gideon van Meijeren dat hij "trots" is op Forum-aanhangers die intimiderende mailtjes naar andere Kamerleden sturen. Ook legt de partij van Thierry Baudet steeds nadrukkelijker het verband tussen de Jodenvervolging en de corona-aanpak van het kabinet.

Tekst gaat verder onder de tweet.

'Regelrechte bedreiging'

"Het was een regelrechte bedreiging van Kamerlid Van Houwelingen aan het adres van Sjoerdsma. Dat is ongehoord", reageert oud-Kamervoorzitter Frans Weisglas in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Volgens de VVD-prominent zijn de uitspraken tijdens de huidige debatten "veel en veel heftiger" dan vroeger. Zelf was hij van 2002 tot 2006 Kamervoorzitter. "Het heftigste wat ik me kan herinneren is een botsing met Jan Marijnissen, toen fractievoorzitter van de SP, die tegen mij als voorzitter riep: 'Even dimmen'. Daar ontstond een grote verontwaardiging over, maar dat is toch een kleinigheid vergeleken met nu."

Ondervoorzitter Ockje Tellegen leidde het debat waar Van Houwelingen deze uitspraak deed. Volgens Bergkamp heeft zij goed gehandeld. Tellegen greep in na een verzoek van Sjoerdsma zelf, schorste het debat daarop twee keer en sprak de FVD'er aan op zijn dreigement.

'Kamerlid kan weggestuurd worden uit debat'

"In het Reglement van Orde van de Tweede Kamer, waarin de werkwijze van de Kamer is vastgelegd, staat dat de Kamervoorzitter als er belediging plaatsvindt het Kamerlid kan waarschuwen en zeggen: neem het terug", legt Weisglas uit. "En een bedreiging is een overtreffende trap van een belediging."

Wanneer een Kamerlid zo'n bedreiging of belediging niet volmondig terugneemt heeft de voorzitter de bevoegdheid om het Kamerlid weg te sturen uit het debat. "En Van Houwelingen deed dat niet volmondig", zegt Weisglas.

Maar het gaat altijd om het maken van een afweging, vervolgt hij. "Als een Kamervoorzitter dat doet ontstaat er weer extra ophef. Maar aan de andere kant: wat er gisteren gebeurde was onacceptabel", zegt hij. "Ik verwacht dat bij een volgende gelegenheid, en laten we alsjeblieft hopen dat dit de eerste en laatste keer was, dat ze toch van die bevoegdheid gebruik gaat maken. Ik denk dat er niets anders op zit."

'Politieke munt in optima forma'

Politiek commentator voor De Telegraaf Wouter de Winther snapt de terughoudendheid van de Kamervoorzitter bij het wegsturen van Kamerleden. "Je kunt je voorstellen dat daar politieke munt uit wordt geslagen in optima forma", zegt hij. "Forum heeft in het voorjaar aangegeven dat ze min of meer gelijk willen staan met het creëren van ophef, dat dat hun eigenlijke politieke doel is. Op het moment dat je beperkt wordt in wat je allemaal wel en niet mag zeggen kun je die kaart voor je achterban duidelijk spelen, van 'kijk eens hoe ons de mond wordt gesnoerd door de elite'."

Ook moet je er voor waken dat je als Kamervoorzitter niet als rechter gaat functioneren, zegt De Winther. "Dan moet ze gaan beoordelen welke uitspraken er wel en niet mogen."

Verder kunnen Kamerleden zich beschermen met de parlementaire onschendbaarheid. Dat betekent dat Kamerleden in principe alles mogen zeggen. "Maar de omgangsvormen die de Kamer voor zichzelf heeft afgesproken zijn er natuurlijk ook", zegt De Winther.

'Hou op Vera Bergkamp'

PVV-leider Geert Wilders zit in ieder geval niet heel erg op de gesprekken over omgangsvormen te wachten. "Hou op Vera Bergkamp met het eeuwige gezeur over de vorm", tweet hij.

Tekst gaat verder onder de tweet.

"Je ziet dat er een verdeeldheid is in de fracties als het gaat om de vraag of ze hier iets aan moeten doen of niet", zegt De Winther hierover. "Tot nu toe is echt ingrijpen en het aanpakken van bepaalde partijen vaak uitgebleven omdat men vaak ook bang is: op het moment dat het ons treft, wat moeten wij dan?"

LEES OOK: Openbaar Ministerie ziet toename van aantal bedreigingen richting politici