Vaccinatieachterstand in migratiewijken: ‘Wantrouwen in overheid is groot’

Wijken met veel mensen met een migratieachtergrond lopen vaak achter met vaccineren, vooral in de grote steden. Volgens huisarts Matthijs van der Poel uit Rotterdam is het wantrouwen in de overheid daar groot. "In de wijk waar ik zit zijn er 1100 gezinnen die te maken hebben gehad met de toeslagenaffaire."

Van der Poel is huisarts in een "gemêleerde praktijk", zegt hij donderdagavond in Op1. "Met islamieten en andere gelovigen." Maar geloof speelt volgens hem "niet zo'n grote rol". "Ik heb een hele grote Marokkaanse gemeenschap, die laat zich vaccineren. Maar ik ken ook een angstige 44-jarige Marokkaanse vrouw. Haar familie in Marokko is gevaccineerd, maar ze was te angstig om de GGD te bellen." Zij wilde zich alleen laten vaccineren bij Van der Poel. "Ze zei: u vertrouw ik."

Volgens de Rotterdamse huisarts uit stadsdeel Delfshaven is er afgelopen zomer "ontzettend veel misinformatie" geweest over vaccinatie. "Het wantrouwen in de overheid is groot." Zo is zijn wijk hard getroffen door de toeslagenaffaire, stelt hij. "Dan ben je wel enigszins gepikeerd in de overheid. En dan heb je nog een enorme stroom aan misinformatie gehad. Dus er zijn meerdere factoren die meespelen."

Huisarts Güven Yildiz uit de Schilderswijk in Den Haag herkent het geschetste beeld. De weigeraars kun je volgens haar onderverdelen in drie groepen. "Je hebt mensen die gewoon heel angstig zijn voor het vaccin. Er is ook een enorme groep wantrouwend richting de farmaceutische industrie, die het vaccin in hun ogen te snel op de markt heeft gebracht. En er is een derde groep, misschien wel de belangrijkste, met wantrouwen in de overheid. Het vaccin is gratis beschikbaar gesteld. Zij zeggen: dokter, we moeten voor alles betalen."

'Mensen nog niet overtuigd'

Yildiz denkt niet dat mensen die nu alsnog een prik nemen overtuigd zijn van het vaccin. "Maar ze kunnen geen terrasje meer pakken of niet meer naar een bruiloft. Mensen doen het omdat de beweegruimte minder wordt."

In meerdere regio's in het land is het op vaccinatielocaties waar mensen zonder afspraak terecht kunnen drukker dan normaal. Ook het vaccineren mét afspraak lijkt deze week populairder dan gewoonlijk. Vanaf zaterdag moet op meer plekken de coronapas worden getoond voor toegang.

Prikbonus

Van der Poel vindt dat mensen die nog steeds niet overtuigd zijn een (financiële) beloning moeten krijgen om ze zo toch over de streep te trekken. "Het is in studielabs gedaan in Amerika. Ze hebben 7000 jongeren benaderd en een derde zou er voor gaan. Het gaat ook niet om hele gekke bedragen. Maar je zou ook kunnen voorstellen dat je een seizoenkaart voor Sparta krijgt. Of korting op je telefoonabonnement of de sportschool."

Tekst gaat verder onder tweet.

In landen om ons heen wordt veel gedaan om mensen te verleiden een prik te nemen. Zo maken in de Amerikaanse staat Ohio mensen kans op één miljoen euro en maak je in delen van Rusland kans op een gratis ijsje. Op sommige plekken in de wereld krijg je een geldbedrag. In Nederland werd niet voor die strategie gekozen, tot onbegrip van Van der Poel. Hij noemt het een "gemiste kans".

Van der Poel: "Het had best een vaart kunnen nemen, als je duizend jongeren in een kwetsbaren wijk over de streep trekt. Het zijn niet allemaal mensen die in chips geloven. Ze zeggen: het komt te snel en waarom zou ik het voor mezelf doen. Maar ze besmetten wel hun ouders."

'Laagdrempelig' inloopprikpunt ziekenhuis succes

Volgens ziekenhuisbestuurder Peter Langenbach van het Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam zijn er ook andere oplossingen denkbaar. "Wij hebben in ons ziekenhuis een week of zes geleden een inloopprikpunt ingericht en artsen hebben zich uitgesproken voor vaccineren. Als je in ons ziekenhuis komt en je hebt een afspraak met een specialist, wordt er tegen kwetsbare mensen gezegd dat het verstandig is om je te laten vaccineren. En dat kan dan beneden in de hal. Daar staan lange rijen."

Het prikpunt trekt volgens de GGD drie keer zoveel patiënten als een gemiddeld prikpunt. "Dat komt omdat het laagdrempelig is en omdat iemand waarin ze geloven, een huisarts of medisch specialist, het ze vertelt", concludeert Langenbach. "Dan werkt het. We zouden de drempel laag moeten houden."

Het Erasmus MC, het andere grote ziekenhuis in Rotterdam, richt over twee weken ook een prikpunt in. Van der Poel begrijpt niet dat het niet al morgen gebeurt. "Ik wil morgen als ik om 8.30 uur mijn eerste patiënt zie en een beetje kan informeren of die het vaccin wil hebben, kunnen zeggen: loop dan naar het Erasmus. Als ik moet zeggen: loop naar het Maasstad, is dat net een brug te ver."

LEES OOK: Zorgen om coronapas in de zorg: ‘Angst om toenemende agressie naar personeel’