Cruciale dag voor formatie: Remkes wil vandaag conclusies trekken
Het is vandaag een cruciale dag voor de kabinetsformatie. Informateur Johan Remkes praat vanaf half twaalf met maar liefst negen partijen. Dat doet hij omdat hij dinsdag een verstrekkende conclusie heeft getrokken: een meerderheidskabinet zit er niet in, maar een "traditionele minderheidscoalitie" bestaand uit VVD, CDA en D66 ook niet. Daarom ligt er vandaag een nieuwe optie op tafel: een extraparlementair kabinet.
Uri Rosenthal, oud-minister van Buitenlandse Zaken en oud-informateur, benadrukt dat Remkes het heeft over het afstrepen van een 'traditionele minderheidscoalitie'. "Dus een minderheidscoalitie op zichzelf is niet weggestreept. Wat er overblijft zijn creatieve varianten", zegt Rosenthal. "Waar ik eerder aan zou denken is een soort van romp van drie partijen, en dan daar tegenaan een aantal partijen. Dat is extraparlementair, geen binding hebben aan een regeerakkoord of een regeerprogramma."
Bij een extraparlementair kabinet is er geen regeerakkoord en leggen partijen dus niet precies vast wat er de komende jaren moet gebeuren. Wat de VVD-prominent betreft is dat geen slecht idee. Zo'n coalitie heeft namelijk goed gewerkt voor het kabinet-Den Uyl in 1973. "Toen lukte het de informateur Burger niet om tot een gewoon meerderheidskabinet te komen", legt hij uit. "Toen is hij zoals toen heette 'ingebroken' bij één van de partijen die wel ministers wilde leveren, maar zich wat betreft de inhoud voorlopig op afstand van het kabinet hielden. En dat heeft bijna vier volle jaren goed gewerkt."
Meerwaarde
Maar wat zou voor andere partijen precies de meerwaarde zijn om zich aan te sluiten bij zo'n systeem? "Hun verkiezingsprogramma", legt parlementair journalist voor Elsevier Weekblad Eric Vrijsen uit. "Als zo'n kabinet met een voorstel komt waarvan jij denkt: dat is prima, dat kunnen wij ook in het belang van onze kiezers verantwoorden, waarom zou je het dan niet steunen?"
Het verschil met een 'gewoon' minderheidskabinet is dat in zo'n coalitie de Kamerfracties heel sterk zijn, zegt Vrijsen. In een extraparlementair parlement kunnen ministers zitten van veel verschillende partijen. "De ministers zijn in zo'n kabinet heel sterk. Zo'n kabinet zegt: we hebben eigenlijk niets met de Kamer te maken, behalve dat ze even als stemvee onze voorstellen moeten goedkeuren."
LEES OOK: Hoe vindt het CDA de weg omhoog? ‘Niet meegaan met de waan van de dag’