Kritiek op demissionaire kabinet na verruimingen: horeca boos en angst voor tweedeling
Veel ingrijpende coronamaatregelen gelden vanaf 25 september niet meer, zo maakten demissionair premier Mark Rutte en demissionair coronaminister Hugo de Jonge dinsdagavond bekend tijdens een persconferentie. De verplichting 1,5 meter afstand te houden vervalt, de horeca kan weer met maximale capaciteit open en alle evenementen zijn onder voorwaarden toegestaan. Daarvoor in de plaats komt een bredere invoering van de coronapas. Dat komt het demissionaire kabinet op veel kritiek te staan.
Volgens demissionair minister De Jonge is "vrijheid nooit onbegrensd". "Het komt nooit zonder de verantwoordelijkheid om verstandig met die vrijheid om te gaan. De vrijheid van een kleine groep, die zich niet heeft laten vaccineren, beperkt de vrijheid van een overgrote meerderheid die dat wel heeft gedaan", zei hij dinsdagavond op de persconferentie.
Daarom krijgt de coronapas nu een prominente rol in de samenleving. Het coronatoegangsbewijs, met daarop een herstelbewijs, negatieve testuitslag of vaccinatiebewijs, moet iedereen vanaf 13 jaar tonen om toegang te krijgen tot horeca, evenementen en bij vertoning van kunst en cultuur zoals bioscopen en theaters.
Kritiek op coronapas
Volgens parlementair verslaggever van WNL Marieke Smits is die beslissing niet onomstreden. "De kritiek gaat vooral over de pas", zegt Smits over de verruimingen in Goedemorgen Nederland op NPO 1. Zo vinden horecaondernemers dat over hun ruggen een verkapte vaccinatieplicht wordt ingevoerd. Ook zou de handhaving ervan veel extra geld kosten. Daarom zorgt het demissionaire kabinet voor extra toezichthouders. "Maar dat is eigenlijk waar ze de gemeenten in tegemoet gaan komen. Die kunnen er dan voor zorgen dat er beter gehandhaafd wordt. Maar alsnog is de horeca verantwoordelijk", zegt Smits. Ook volgens voorzitter Richard Gerrits van vakbond BOA ACP ligt het controleren op coronatoegangsbewijzen bij de ondernemer zelf. Voor de boa's is het een "onuitvoerbare taak", zegt hij.
Met de invoering van de coronapas is er angst voor tweedeling in de samenleving, zegt Smits. "Tussen gevaccineerden en niet-gevaccineerden. Daar is in de politiek discussie over."
Coronatest blijft gratis
Een coronatest blijft gratis, zei demissionair premier Rutte op de persconferentie. Eerder was er veel discussie in de Tweede Kamer over het al dan niet verstrekken van gratis coronatests. Het demissionaire kabinet wilde dat mensen hier op termijn voor zouden gaan betalen, zodra iedereen de kans heeft gehad een vaccinatie te halen. "Er is politieke druk opgevoerd", zegt Smits. "Partijen zoals GroenLinks en de PvdA wilden voor de coronapas stemmen, maar ze wilden het dan ook makkelijker maken voor mensen die niet gevaccineerd zijn. Dus het testen blijft gratis."
Demissionair minister De Jonge vindt nog steeds dat er geen sprake is van een "vaccinatiedwang of -drang" door niet-gevaccineerden zich te laten testen voor toegang. Volgens hem heeft iedereen inmiddels de kans gehad zich te laten prikken en is het testen voor toegang "een kleine moeite", zei hij gisteren.
De coronapas blijft in ieder geval tot 1 november. Smits: "Het idee is dat we gaan kijken of het tegen die tijd nog nodig is. Het OMT is al gevraagd om voor dan met een nieuw advies te komen. Ze willen denk ik afwachten, ook met in het achterhoofd juni en juli, toen het toch ook weer misging. Ze hebben toch een beetje een 'dansen met Jansen-trauma'. Ze willen in deze fase nu kijken of het allemaal goed verloopt."
Formatie
Ondertussen gaat ook de formatie verder. Formateur Johan Remkes gaat vandaag in gesprek met vijf kleinere partijen: JA21, Volt, Groep Van Haga, de SGP en Fractie Den Haan. De inzet is nog onduidelijk, zegt Smits. "Ik sprak gisteren een aantal mensen, waaronder Joost Eerdmans (JA21), en hij zei: We weten het zelf nog niet. Blijkbaar worden ze alleen uitgenodigd met de vraag: kun je dan? Het is onduidelijk of het over een thema gaat of over bijvoorbeeld een minderheidskabinet."
Maar de verwachting is dat de informateur gaat onderzoeken of er verder in de Tweede Kamer steun is voor een mogelijke gedoogconstructie uit een combinatie van VVD, D66 en het CDA. Remkes gaat "een beetje aanvoelen hoe de kleinere partijen erin staan en of er mee te werken valt", aldus Smits.