Wat langer op nieuwe spullen wachten vanwege het grondstoffentekort: ‘Je hebt wat geduld nodig’

Veel producten hebben een langere levertijd en prijzen zijn explosief gestegen door een wereldwijd tekort aan grondstoffen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan granulaatkorrels en papierpulp. "Eigenlijk gaat alles tegelijkertijd mis", legt hoofdeconoom van ING Marieke Blom uit in Goedemorgen Nederland. "Maar het belangrijkste wat misgaat is dat de economie met horten en stoten weer op gang komt."

Een aantrekkende economie is eigenlijk het teken dat het weer goed gaat. "Iedereen probeert tegelijkertijd weer in beweging te komen. Zie het maar als een trein die met een enorme vaart tot stilstand is gekomen en al die wagons leiden een beetje een eigen leven. Daarnaast is er in China weer corona in een gebied waar juist heel veel van die computerchips en apparatuur worden gemaakt. Dan ligt er weer een haven stil waar containerschepen zijn volgeladen en vol gereserveerd."

Normaal kunnen vliegtuigen dan dat vervoer overnemen. "Maar dat kan nu niet want die vliegtuigen vliegen niet op volle capaciteit dus die laadruimte is ook niet beschikbaar. En in Taiwan is het weer weer heel warm waardoor iedereen de airconditioning aanzet waardoor iedere keer de elektriciteit uitvalt waardoor die bedrijven weer geen computerchips kunnen maken. Het is het eerste klimaatprobleem dat echt tot reële problemen in de economie leidt. Het gaat eigenlijk aan alle kanten niet goed."

'Bedrijven zijn aan het hamsteren geslagen'

Vooral de energiesector wordt nu geraakt door het tekort aan computerchips, maar ook de bouwsector door het tekort aan bouwmaterialen en de transportsector doordat er te weinig containerschepen beschikbaar zijn, legt Blom uit. "Veel bedrijven zijn nu ook aan het hamsteren geslagen. Voor corona probeerde iedereen 'just in time' te leveren. Dat betekent zo min mogelijk voorraad aanhouden want dat kost anders geld. Nu heeft iedereen bedacht dat het toch wel goed is om wat schokbestendig te zijn dus zijn bedrijven aan het hamsteren geslagen en zitten ze elkaar in de weg."

Voor consumenten betekent het dat ze nu wat langer op nieuwe spullen moeten wachten. "Als je een nieuwe telefoon nodig hebt of je huis wil laten opknappen heb je wat geduld nodig. Ook kunnen de prijzen wat oplopen. Er is een klein beetje inflatie in het verschiet. In het geheel genomen is dat niet heel hoog maar op sommige gebieden wel. Dat kan er op termijn ook toe leiden dat de rente een beetje gaat stijgen."

De energiesector komt relatief snel weer op gang, vertelt de ING-hoofdeconoom. "Als je kijkt naar de computerchips dan kan het tot het einde van volgend jaar gaan duren. Het is niet zo dat er in de tussentijd niets geleverd wordt maar je hebt wel vertragingen."

'Fors verlies op je inkoop'

Bedrijven zelf zien de rekeningen ook steeds duurder worden, vertelt commercieel manager Marco Hoogendoorn die bij een scheepvaartbedrijf werkt. "De gevaarlijke consequenties van zo'n situatie zijn dat als je een contract aangaat om later iets te bestellen de prijzen in de tussentijd zo hard toenemen dat je een fors verlies gaat maken op je inkoop. Dat is voor wat kwetsbaardere bedrijven enorme zonde en gevaarlijk om aan de voorkant dik in de min te gaan."

Hoogendoorn merkt het ook bij zijn bedrijf. "Zelf hadden wij een paar weken geleden de vraag naar een wat zeldzamere staalplaat. In Nederland was er maar één partij die het kon leveren en die heeft het vervolgens per opbod verkocht. Dat is voor ons echt nieuw."

Als je veel van zulke contracten hebt gesloten met de verplichting om voor een bepaalde prijs te leveren en je inkoopkosten gaan omhoog dan kan het druk zetten, waarschuwt Blom. "Nu is het wel zo dat de sectoren die hierdoor geraakt worden het relatief goed gedaan hebben het afgelopen jaar. Het ging niet goed met de economie, maar relatief heeft alles wat met goederen te maken had het goed gedaan. Dus het zijn ook de ondernemers die nog wel wat vet op de botten hebben."

'Niet de bottleneck bij bouwen, bouwen, bouwen'

Het grondstoffentekort levert een klein beetje vertraging op voor het bouwen van nieuwe huizen. "Maar als je kijkt naar bouwen, bouwen, bouwen is het aantal vergunningen dat wordt afgeleverd het grote punt. Dat heeft de afgelopen jaren vertraging opgelopen en dat is de reden dat wij niet op dat tempo bouwen. Ander probleem is het vinden van voldoende mensen. Dat is in de bouwsector nog meer het probleem dan het hebben van voldoende materialen. Dat zijn de twee belangrijkste bottlenecks en als dat is opgelost dan kan er gebouwd worden."

Ook de horeca heeft te kampen met te weinig personeel. "Daar is iedereen nu aan het zoeken naar mensen. Een deel van het personeel daar is flexibel en is in andere sectoren gaan werken waar hun huidige werkgever ook nog even de kat uit de boom wil kijken want die denkt nu: ik blijf misschien nog wel die bezorging doen dus blijf bij mij in dienst. Daar kunnen we nog een rare periode krijgen waar je als ondernemer krapte ervaart."

LEES OOK: Bedrijven vrezen tekorten aan grondstoffen: ‘Kan hoge prijzen voor consumenten betekenen’