‘Kinderen en kleinkinderen zullen steeds meer de ambassadeurs van de vrijheid worden’

Er zijn steeds minder mensen die uit eigen ervaring de verhalen uit de Tweede Wereldoorlog kunnen vertellen. “Het zal steeds meer gaan over andere generaties”, zegt Onno Hoes, bestuurslid Nationaal Comité 4 en 5 mei, in Goedemorgen Nederland. “Dat betekent dat de kinderen en kleinkinderen steeds meer de ambassadeurs van de vrijheid gaan worden.”

Veel Nederlanders hebben verhalen overgedragen gekregen van de vorige generatie, zegt Hoes. “Die verhalen gaan we steeds meer optekenen en laten vertellen.” Hoes heeft zelf verhalen gehaald uit het dagboek van zijn Joodse moeder. “Die dagboeken heb ik onlangs gevonden en ben ik aan het lezen en analyseren. Hoe was dat nu voor een pubermeisje in de oorlog? Dan lees je echt hoe die vrijheid ontnomen werd.”

Neefjes en nichtjes

Hoes deelt die verhalen nu met de volgende generatie. “Ik probeer er met mijn neefjes en nichtjes over te praten. Die moeten het verhaal ook kennen. Mijn moeder heeft op heel veel plekken in Nederland ondergedoken gezeten. Ze had een vervalst persoonsbewijs en kon daarmee soms de straat op.”

De moeder van Hoes moest tijdens de oorlog regelmatig naar een volgend onderduikadres vluchten. “Ze schrijft in haar dagboek dat ze een paar weken ergens is en daarna weer ergens anders naartoe moet. Dan is het adres misschien ontdekt, dus moet je weer vluchten naar een andere plek. Soms was er ook geen plaats voor haar, dan moest ze ergens wachten.”

‘Hopen dat je niet ontdekt wordt’

“Je kunt bijna niet voorstellen wat het als puber met je doet als je te horen krijgt dat er geen plaats voor je is”, zegt Hoes. “Je kunt nergens naartoe. Je moet blijven zitten in een huis en hopen dat je niet ontdekt wordt. Als je ontdekt werd, dan wist je wat je voorland was. Je moest naar buiten, mee op de trein. Eerst naar Westerbork, en daarna naar een vernietigingskamp. Dat was de route waarvan iedereen in de late oorlogsjaren wist hoe die ging.”

Het is belangrijk dat de verhalen over de Tweede Wereldoorlog doorverteld worden, benadrukt Hoes. “Ik doe het op mijn manier. Als mijn neefjes en nichtjes het straks ook weer meenemen naar hun kinderen, dan kan het heel lang door blijven gaan.”

LEES OOK: Actiegroep Nederland in Verzet demonstreert op Bevrijdingsdag: ‘Smakeloos’

Door: Redactie