CPB: vergroot mogelijkheden voor huishoudens om spaargeld op te bouwen

Veel Nederlandse huishoudens hebben niets aan hun vermogen bij een financiële tegenvaller. Dat komt omdat er te weinig gespaard wordt, of omdat dit vermogen bij veel Nederlanders grotendeels vast zit in een een huis of pensioenfonds. Dat stelt het Centraal Planbureau (CPB), die daarom oppert de aflossingseis voor hypotheken te versoepelen zodat mensen meer kunnen sparen. Ook een flexibeler pensioenstelsel zou kunnen helpen.

Het CPB stelt dat huishoudens vermogen opbouwen en schulden aangaan om hun consumptie gelijkmatig over het leven uit te smeren. Zo nemen jonge mensen vaak een hypotheek omdat ze zelf nog niet genoeg geld hebben om een huis te kopen, terwijl ze op latere leeftijd juist vaak meer verdienen dan ze uitgeven waardoor ze geld apart kunnen zetten voor later. Door te sparen stellen ze consumptie juist uit.

Optimale vermogensopbouw

Het planbureau meent dat de optimale vermogensopbouw voor huishoudens er een is die zo'n spreiding ook mogelijk maakt. Daarbij sparen huishoudens niet alleen voor hun pensioen, maar bouwen ze ook voldoende geld op om onvoorziene tegenvallers te kunnen opvangen. Dat laatste gebeurt nu vaak niet. Zo adviseert budgetinstituut Nibud een buffer van tussen de 3500 en 6000 euro aan spaargeld. Bij haast een kwart van de Nederlandse huishoudens is dat echter minder dan 2500 euro.

Omdat vermogensopbouw "sterk wordt beïnvloed" door overheidsbeleid, zoals verplichte pensioenopbouw, hypotheekrenteaftrek en de bijbehorende aflossingseis, kijkt het planbureau naar die gebieden om het beleid aan te passen. Zo zouden huishoudens met veel overwaarde in de woning minder pensioen kunnen opbouwen. Ook zouden jongeren een lagere pensioenpremie kunnen betalen dan ouderen. Het CPB waarschuwt wel dat hieraan risico's kleven.

Aflossingseis afzwakken

Ook zou de aflossingseis kunnen worden afgezwakt zodat huizenkopers alleen verplicht zijn bijvoorbeeld de helft van de woning af te lossen. Dat geeft hen meer ruimte om te consumeren, maar ook om een buffer op te bouwen. De aflossingseis is juist na de kredietcrisis ingesteld om te voorkomen dat huizenkopers in problemen komen met een aflossingsvrije hypotheek als de woningwaarde zakt of de aandelenmarkt instort.

LEES OOK: Hoeveel moet je betalen voor een woning en hoe kan je ervoor sparen?