Kamer debatteert over notulen: ‘Iedereen in de coalitie heeft boter op zijn hoofd’

De Tweede Kamer debatteert vandaag over de notulen van de ministerraad waarin gesproken werd over de toeslagenaffaire. In het debat staan het wankelende vertrouwen in het kabinet en de heersende bestuurscultuur, wederom centraal. Alle regeringspartijen staan vandaag in de vuurlinie. "Heel pijnlijk", zegt politiek commentator voor De Telegraaf Wouter de Winther.

Precies vier weken geleden werd er gedebatteerd over de aantekening 'positie Omtzigt, functie elders'. "Dat debat eindigde eigenlijk in een beschuldiging aan Mark Rutte, omdat hij elf jaar minister-president is en dus hoofdverantwoordelijk wordt geacht door ook partijen uit de coalitie voor wat er mis is in Den Haag", zegt De Winther in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Maar nu zien we in die notulen opduiken dat leden van álle regeringspartijen hebben geprobeerd om toch terug te duwen op het moment dat er informatieverzoeken kwamen."

'Ontluisterend'

Uit de notulen, maandag onthuld na een reconstructie van RTL Nieuws, bleek dat het kabinet moeite had met kritische Kamerleden uit de coalitie, en dat er gepoogd werd CDA-Kamerlid Omtzigt te "sensibiliseren". Ook bleek uit de stukken dat er binnen het kabinet veel gediscussieerd werd over wat er wel of niet gedeeld moest worden over de toeslagenaffaire. Vaak werd er gekozen om niet alle informatie te delen met de Kamer, wat het kabinet wél verplicht is.

En niet alleen Omtzigt, maar ook andere VVD-Kamerleden kwamen in de notulen aan de orde, aldus De Winther. "Ik vond dat wel ontluisterend", zegt hij. "Je zag ook op de eerste dag van de bekendmaking van de notulen Wouter Koolmees te gast was bij Op1, om te vertellen dat het allemaal eigenlijk niet zo bedoeld was en dat het heel normaal is dat dit gebeurd."

Wat was de rol van Kaag?

De Winther verwacht echter niet dat dit debat net als vier weken geleden tot diep in de nacht zal duren. "Ik verwacht wel dat er aan het begin van het debat pogingen worden gedaan om nog meer leden van het kabinet naar de Kamer te roepen", zegt hij.

Demissionair premier Rutte, CDA-leider Hoekstra en minister van Sociale Zaken Wouter Koolmees (D66) gaan in ieder geval spreken. "Maar het zou best kunnen dat Kamerleden willen dat Sigrid Kaag komt aanschuiven om te vertellen wat nu precies haar rol is geweest", zegt De Winther. Uit de geopenbaarde notulen blijkt namelijk dat de D66-leider het in eerste instantie opneemt voor kritische Kamerleden. "Maar vervolgens vraagt ze wel of er met de fractievoorzitters geen overleg kan komen om te kijken of Kamerleden zich binnen bepaalde kaders kunnen gedragen. Dat is wel bijzonder."

Motie van wantrouwen

Als er een motie van wantrouwen tegen het kabinet komt, verwacht De Winther niet dat deze wordt aangenomen. "Althans, dat wordt dan wel heel hypocriet", zegt De Winther. Hij wijst erop dat de ChristenUnie bij het debat over de verkenningschaos de motie van wantrouwen tegen Rutte niet steunde, maar CU-leider Segers de volgende dag wel tegenover het Nederlandsch Dagblad uitsprak "dat het niet zo langer kon". "En nu zien we ook dat bijvoorbeeld Arie Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media) boos is, en minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) zich afvraagt of er nog wel informatie gedeeld moet worden met de coalitiepartijen", zegt De Winther. "Iedereen in de coalitie heeft wat dat betreft behoorlijk veel boter op zijn hoofd, en dat maakt de kans dat zo'n motie van wantrouwen wordt aangenomen minder, omdat je dan ook je eigen mensen onmiddellijk weg zou moeten sturen."

Formatie

Deze ophef vormt in ieder geval een nieuwe tussenstop in het toch al moeizame formatieproces. "Het gaat hier wel om ons landsbestuur", beklemtoont De Winther. "We zitten onderhand wel te wachten op een nieuw kabinet. Het is tijd dat er ook problemen worden aangepakt in ons land."

De eerstvolgende stap in de formatie is dat het verslag van verkenner Herman Tjeenk Willink wordt gepresenteerd. De afgelopen weken sprak hij met alle partijen over óf, en onder welke voorwaarden zij willen deelnemen aan een nieuw kabinet. Naar verwachting wordt er pas volgende week over dit verslag gesproken in de Kamer.

LEES OOK: ‘Openbaar maken van geheime notulen zorgt voor meer achterkamertjes’