Spanning in ziekenhuizen loopt op nu Nederland versoepelt: ‘Het lijken soms twee werelden’

Artsen en verpleegkundigen houden hun hart vast nu de terrassen en winkels vanaf woensdag weer deels opengaan. De reguliere zorg is in het hele land opgeschort, maar mensen lijken zich niet voldoende bewust van deze nijpende situatie, denkt ziekenhuisbestuurder Marjolein Tasche. "Het lijken soms twee werelden, maar het is echt serieus", zegt ze in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Er komen jonge mensen Spaans benauwd binnen op de spoedeisende hulp. Ik kan maar niet vaak genoeg zeggen: morgen ben jij het zelf, of je kind, of je partner. Het virus is er gewoon nog steeds, en het is echt heel heftig."

De laatste cijfers laten zien dat 37 procent van de ziekenhuizen de zogenoemde kritiek planbare zorg niet meer volgens planning kan leveren. Kritiek planbare zorg is zorg die binnen zes weken noodzakelijk is om gezondheidsschade bij de patiënt te voorkomen. "We hebben normaal zestien tot achttien operatiekamers iedere dag draaien, en die gaan de komende weken naar ongeveer een derde", legt Tasche, bestuursvoorzitter van het Franciscus Gasthuis & Vlietland-ziekenhuis in Rotterdam, uit. "Dat zal ongeveer in het hele land zo zijn. We hebben ook een inventarisatie gedaan in Zuidwest-Nederland, en daaruit blijkt dat de komende weken alle niet-urgente zorg afgezegd gaat worden. Daarbij gaat het bijvoorbeeld over heup-, knie- en liesbreukoperaties."

In het Franciscus Gasthuis staan nu ook beademingsapparaten op de spoedeisende hulp. "Zodat we in ieder geval iemand kunnen stabiliseren", zegt Tasche. "Het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding doet ook enorm zijn best, want die kun je een signaal geven en dan zoeken zij verder in het land een plekje. Bij ons zijn zondag nog mensen opgehaald met een helikopter om naar een andere plek in Nederland gebracht te worden."

'Mensen worden er niet beter op'

Het opschorten van de reguliere zorg heeft grote gevolgen voor, onder andere, hartpatiënten. Zo is de verwachting dat er in de toekomst meer en zwaardere behandelingen nodig zullen zijn. "Want in de achterliggende periode worden mensen er niet beter op", zegt Anke Vervoord, directeur van patiëntenvereniging Hartenraad. "Dat betekent dat als ze vroeg of laat aan de beurt zijn, ze slechter aan de start zullen verschijnen. Dat heeft weer als gevolg dat hun revalidatie ook weer langer en gecompliceerder zal gaan verlopen."

Alle kankeroperaties gaan in ieder geval wel door, benadrukt Tasche. "Maar we hopen dat het niet erger wordt", zegt ze. "We doen dit omdat mensen van de operatiekamers het best kunnen helpen op de intensive care-afdeling, want die liggen vol met stikbenauwde mensen die beademd moeten worden vanwege covid."

Het totaal aantal covid-patiënten op de intensive care stond zondag op 841. Het aantal bezette bedden op de covid-verpleegafdelingen schommelt erg in de afgelopen dagen, maar kwam zondag uit op 1691. In de loop van de week verwacht het RIVM een duidelijke daling van de instroom op de ic door het 'vaccinatie-effect', maar die voorspelling blijft onzeker.

Opschalen naar 1700 bedden?

Naast mensen met covid-19 liggen er ook ongeveer 400 andere patiënten met andere aandoeningen op de intensive care-afdelingen. Daarmee zijn ruim 1200 bedden bezet. Demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) zei eerder in een interview met het AD dat ziekenhuizen indien nodig kunnen opschalen naar een maximum van 1700 bedden, maar dat is volgens Tasche niet haalbaar. "Ik denk dat we nu ongeveer op de 1500 a 1550 zitten, en dan rekenen wij altijd dat je toch een aantal noodbedden moet hebben. Dus je hebt een beetje wisselcapaciteit nodig. Maar echt naar 1700 zal heel erg moeilijk worden."

En dat komt niet door een gebrek aan bedden of materieel, maar er zijn niet genoeg professionals. "Ic-verpleegkundigen kun je niet uit een doosje halen, die hebben een lange opleiding", zegt de ziekenhuisbestuurder. "Met 1550 heb je ruim anderhalf keer de normale capaciteit. Daarbij verdun je dus de professionals, door allerlei functiedifferentiaties en hulp die je van bijvoorbeeld de operatiekamers laat komen."

LEES OOK: Twaalf GGD’s worden 24 uur per dag beveiligd: ‘Te bizar voor woorden’