‘Openbaar maken van geheime notulen zorgt voor meer achterkamertjes’

Het kabinet maakt de notulen van de ministerraad waarin werd gesproken over de toeslagenaffaire vanavond openbaar. Volgens voormalig VVD-campagnestrateeg Henri Kruithof gaat de openbaarmaking zorgen voor een tegengesteld effect dan wordt beoogd. Hij vermoedt dat het wantrouwen tussen Kamer en kabinet alleen maar gevoed wordt. "Als we meer openbaar gaan maken, komen er ook meer achterkamertjes komen", zegt hij in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Mensen willen nu eenmaal vertrouwelijk met elkaar kunnen praten. Als dat niet meer in de ministerraad kan gaat het buiten de ministerraad, op het terras, gebeuren."

Het publiceren van de notulen, iets waar een deel van de Kamer om vroeg, is een ongewone stap. Aanleiding is de ophef die ontstond over een reconstructie die RTL Nieuws vorige week publiceerde. Daaruit zou blijken dat kabinet-Rutte III doelbewust informatie achtergehouden zou hebben, terwijl de Tweede Kamer daar expliciet om vroeg. Ook zouden ministers geklaagd hebben over 'lastige' Kamerleden, onder wie Pieter Omtzigt (CDA). RTL baseerde zich op "bronnen die toegang hebben tot de notulen van de ministerraad".

'Funest voor het onderling vertrouwen'

Normaal gesproken blijft wat in de ministerraad besproken wordt twintig jaar lang geheim, en wat Kruithof betreft blijft dat zo. Het vrijgeven van de notulen zal de ontstane ophef volgens de campagnestrateeg enkel vergroten. "Ik vrees dat allerlei Kamerleden gaan zeggen: dit zijn ze niet allemaal, we willen er nog meer", zegt hij. "Nu het hek van de dam is gaan Kamerleden denken dat ze nog meer kunnen krijgen. Dat risico loop je, en dat betekent dat deze discussie nog weken doorsuddert. Je zet hiermee de deur open die niet meer dichtgaat," zegt Kruithof, en dat is "funest voor het onderling vertrouwen".

Demissionair minister Ingrid van Engelshoven (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap), ook te gast in Goedemorgen Nederland, onderschrijft dat het continue openbaar maken van de ministerraad-notulen niet wenselijk is. "Dit is een uitzonderlijke situatie waarin het vertrouwen hersteld moet worden, maar daar moet het dan ook bij blijven."

Het gaat om alle notulen die eerder naar de parlementaire ondervragingscommissie zijn gegaan, inclusief de zogenoemde p-notulen. "Dat zijn persoonlijke notulen die ook niet elke minister krijgt, maar enkel de minister die betrokken is bij het betreffende onderwerp", legt Kruithof uit. "Te hopen is dat daar geen zwartgestreepte stukjes in zitten, want dat maakt het natuurlijk gelijk weer verdacht."

'Dat gaat nieuwe vragen oproepen'

Er zullen voorbeelden in de notulen staan van dingen die gebeurd zijn en die het grote publiek nog niet bekend waren, denkt Kruithof. "En dat gaat weer nieuwe vragen oproepen", zegt hij. "Alle ministers die bij die vergadering zaten, hebben wat dat betreft ook verantwoordelijkheid daarin. En die zullen daar in de komende tijd ook op aangesproken worden. Dat betekent dus dat je het vertrouwen helemaal niet hersteld, maar enkel ondermijnt."

Dit alles doet de kabinetsformatie weinig goeds. Zolang de hoofdrolspelers in die formatie elkaar niet kunnen vertrouwen, kan er niet over de inhoud gepraat worden, besluit Kruithof.

LEES OOK: JA21-voorman Joost Eerdmans sluit samenwerking met Rutte niet uit