‘Stop met onzinnige zorg’, bepleit voormalig ziekenhuisdirecteur Peter Bennemeer

Tussen de vijftien en twintig procent van het gehele zorgbudget gaat op aan onnodige zorg. Dat stelt Peter Bennemeer, voormalig directeur van het Udense Ziekenhuis Bernhoven, in WNL Op Zondag. “Als je het hebt over de specialistische medische zorg dan heb je het al gauw over 4,5 tot 5 miljard euro. Bij Bernhoven zijn wij erin geslaagd om dat in drie jaar tijd met zestien procent te reduceren.”

Bennemeer, ook voormalig topman in de foodsctor, schreef het boek ‘De Ingreep’ over de toekomst van de medische zorg. Daarin ook het voorbeeld van een internist die met pensioen gaat. De helft van zijn patiënten komt daarna niet meer terug in het ziekenhuis.

‘Veel mensen waren daar routinematig’

“Aan de ene kant heb je de mensen die het prettig vinden om de internist te zien. Dat heeft een stukje vertrouwen dat het goed gaat met je en dat je onder controle bent. Maar aan de andere kant ontstaat ook een routine. Je ziet het vaak als afdelingen gesloten worden of als ziekenhuizen verdwijnen of specialisten met pensioen gaan, dat veel mensen daar routinematig waren en dat veel van die onzinnige zorg verdwijnt”, legt de voormalige ziekenhuisdirecteur uit.

Hetzelfde gebeurde met de sluiting van het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam waarbij de helft van de zorg verdween. “Dat is ook omdat een gedeelte van die zorg niet gegeven hoefde te worden en er is ook voldoende ruimte, met name ook in Amsterdam, om die zorg door andere ziekenhuizen op te laten vangen. Dat gebeurde ook bij de overstroming van het VUmc, toen moesten al die bedden ook verspreid worden over andere ziekenhuizen in Amsterdam. Dat is prima gegaan. Dat vindt zijn weg wel.”

‘Daar zit het probleem niet’

Ook het verdienmodel in de zorg speelt mee. Behandelingen leveren geld op. Een specialist zegt bijvoorbeeld: een patiënt is een onuitputtelijke bron van inkomsten. “Ik kom van origine uit een sector waar je altijd bezig bent om vraag te creëren. Daar moet je heel hard voor werken. En als je dan in de zorg komt en je wordt geconfronteerd met die onuitputtelijke vraag. Dat vond ik wel een bijzondere ervaring.”

Maar zolang de zorg meer geld blijft krijgen, zal er ook meer zorg geleverd worden, aldus Bennemeer. “Het is bijna een automatische reactie: als iets niet lukt stoppen wij er meer geld in tot het is opgelost. Maar daar zit het probleem niet. Sterker nog: op het moment dat je ieder jaar meer geld geeft is er ook geen noodzaak om te veranderen. Het is een comfortabele situatie waar je inzit. En als je weet dat van de drieduizend meest gegeven medische behandelingen de helft niet effectief bewezen is, dan heb je een grote hoeveelheid aan zorg waar je over na kunt denken. Dat hebben onze artsen destijds gedaan. Daar zijn zo’n honderd initiatieven uitgekomen en die zijn wij uit gaan voeren.”

‘Soms moet je anders durven te denken’

Een van die initiatieven richtte zich op het feit dat als je op de Spoedeisende Hulp (SEH) belandt je vaak geholpen wordt door een onervaren arts-assistent. Een ervaren arts weet vaak juist beter of er iets mis is en dus is bij Ziekenhuis Bernhoven nu meer ervaren personeel aanwezig bij binnenkomst daar.

“Soms moet je anders durven te denken en de gebaande paden verlaten om tot andere oplossingen te komen. Dus als je bij het begin waar de mensen binnenstromen, de SEH en de poli, de beste mensen neerzet en daar de meeste tijd aan besteedt, dan krijg je een first-time-right diagnose en wordt de instroom veel minder”, legt Bennemeer uit. “Daarmee wordt het zorgproces goedkoper, gaat het sneller en hou je meer ruimte over met de bezetting die je hebt om andere dingen te doen.”

LEES OOK: Ziekenhuizen financieel in het nauw: miljardensteun van zorgverzekeraars

Door: Bert van Doorn