Hoogleraar: ‘Rutte vervangen als motie van wantrouwen wordt aangenomen’
Als de motie van wantrouwen die eerder vandaag door PVV-leider Wilders is ingediend tegen Mark Rutte wordt aangenomen, moet hij worden vervangen in zijn functie. Rutte kan "in personele zin worden weggestuurd" als demissionair premier van Nederland. "Hij kan niet als Tweede Kamerlid worden weggestuurd", duidt hoogleraar politieke wetenschap Tom van der Meer van de Universiteit van Amsterdam tegenover persbureau ANP.
"Iemand moet het ministerie van Algemene Zaken leiden en iemand moet de ministerraad leiden. Dat kan ook iemand van buitenaf zijn," zegt de hoogleraar.
Rutte stuit vandaag in het debat over de uitgelekte aantekening (Omtzigt: functie elders) van Ollongren op een flinke weerstand vanuit de Kamer. Hij verklaarde het gesprek met oud-verkenners Jorritsma en Ollongren verkeerd te herinneren. "Uit het verslag blijkt dat het wel over hem is gegaan. Dat roept terecht veel vragen op", zei hij. "Ik heb me dat achteraf verkeerd herinnerd, en betreur dat ten zeerste." De demissionair premier benadrukte meermaals dat hij niet gelogen heeft.
Verschillende partijen willen inmiddels dat Rutte opstapt als premier. De grote vraag in het debat is daarom of Rutte duidelijk kan maken dat hij nog geloofwaardig als premier kan doorgaan.
Geen nieuwe verkiezingen
Wanneer Rutte zou aftreden hoeven er geen nieuwe verkiezingen uitgeschreven te worden, omdat het kabinet al is gevallen. "In Nederland hebben we de laatste vijftig jaar het gebruik dat als het kabinet valt, je nieuwe verkiezingen uitschrijft", legt Van der Meer uit. "Dat is al gebeurd en er is nog geen nieuwe regering geformeerd, dus het is geen noodzaak nieuwe verkiezingen uit te schrijven. Of daar behoefte aan is, wordt een politiek vraagstuk."
Het is volgens Van der Meer nog maar de vraag of Rutte later welkom is bij nieuwe formatiegesprekken, maar dat heeft volgens de hoogleraar weinig met staatsrecht te maken. "Dat is politiek. De formatie bestaat uit gedragsregels en het hangt af van partijen wat ze wel en niet willen doen", zegt hij. "Ze hoeven niet met elkaar te onderhandelen. Er bestaat niet een recht voor de grootste partij voor een plek aan de tafel. Er moet vertrouwen zijn."