Wordt dit een korte formatie? ‘Het is absoluut zomer voordat we een nieuw kabinet hebben’
Wie schuiven er aan bij de VVD en D66? De eerste stap richting de kabinetsformatie wordt vandaag gezet, en nu is de vraag hoe lang deze gaat duren. De meeste partijen zijn het erover eens dat het een snelle formatie moet worden, omdat we nog altijd in crisistijd verkeren. Toch denkt campagnestrateeg Henri Kruithof dat we geen 'turboformatie' kunnen verwachten. "Het is absoluut zomer voordat we een nieuw kabinet hebben", zegt hij in Goedemorgen Nederland op NPO 1.
"Er zijn minstens vier, vermoedelijk zelfs vijf partijen betrokken bij deze kabinetsformatie, die allemaal hun wensen hebben en deze goed vastgelegd willen hebben", zegt Kruithof over het onderhandelingsproces. Om die reden verwacht hij niet dat de door velen gewenste 'turboformatie' werkelijkheid wordt. "Er zijn allerlei verschillende onderwerpen die uitgediept moeten worden."
Verkennende gesprekken
Acht lijsttrekkers van de grootste partijen komen vandaag op de koffie bij verkenner Annemarie Jorritsma (VVD) en Kajsa Ollongren (D66). Morgen schuiven de andere lijsttrekkers aan. Het gaat dan om verkennende gesprekken, waarbij de twee verkenners inventariseren wat de wensen van de partijen zijn en onderzoeken welke coalities de meeste kans maken. Uiterlijk 30 maart moeten de verkenners verslag uitbrengen van hun bevindingen.
De formatie van het kabinet Rutte II duurde acht jaar geleden 47 dagen. Dat ging tussen twee partijen, namelijk de VVD en de PvdA. In 2017 duurde het formeren van kabinet Rutte III maar liefst 225 dagen. Jorritsma verwacht dat er zeker vóór komende zomer een nieuw kabinet op het bordes staat.
Hoofdlijnen
Een regeerakkoord op hoofdlijnen om zo het formatieproces te versnellen is ook niet waarschijnlijk, denkt Kruithof. "Dat noemt iedereen altijd dat dat een idee is, maar dat gebeurt nooit", zegt hij. "Dat kan alleen maar als de partijen die het samen doen elkaar onderling vertrouwen." Bij het tweede kabinet Rutte was dat wel het geval, zegt hij. "Rutte en Samsom (toentertijd fractievoorzitter van de PvdA) mochten elkaar gewoon. Daar was onderling vertrouwen."
Demissionair premier Mark Rutte verklaarde al meermaals dat hij naast D66 graag met het CDA verdergaat. Regeren met PVV of FVD heeft hij uitgesloten. D66-leider Sigrid Kaag heeft nog niet aangegeven welke partijen haar voorkeur genieten. Wel gaf ze aan het liefst voor een progressieve coalitie te gaan.