Tweede Kamer debatteert vandaag over spoedwet: ‘Als D66 gaat schuiven wordt het spannend’

Terwijl het gerechtshof zich buigt over de avondklok, debatteert de Tweede Kamer vandaag over de spoedwet die de nieuwe wettelijke bron moet zijn voor deze zware maatregel. Naar verwachting stemt de meerderheid hiermee in, maar omdat er geen concrete cijfers zijn die het effect van de avondklok bewijzen is een verschuiving wel degelijk mogelijk. Dat zegt politiek verslaggever bij Elsevier Weekblad Eric Vrijsen in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

De kans hierop is het grootst bij D66, zegt Vrijsen. "D66 was aanvankelijk tegen de avondklok. Die hebben zich toen laten lijmen met een halfuurtje later", zegt hij. De bedoeling was namelijk in eerste instantie dat de avondklok om 20.30 van kracht zou zijn. "D66 zit er altijd heel juridisch in. Die kijken hoe proportioneel iets is en wat het advies van de Raad van State is. En als D66 gaat schuiven is het niet ondenkbaar dat ook PvdA en GroenLinks gaan schuiven." Dan wordt het spannend, zegt Vrijsen. "Maar ik denk niet dat ze het durven."

De spoedwet geldt eigenlijk als "achtervang" voor het geval het demissionair kabinet het hoger beroep, dat zich morgen aandient, verliest. Wanneer het kabinet morgen gelijk krijgt van het hof en de avondklok-maatregel niet 'per direct' moet worden ingetrokken, is de spoedwet dus eigenlijk niet nodig.

Noodwet

De avondklok is gebaseerd op een noodwet, de wet bijzondere bevoegdheden burgerlijk gezag, die in origine werd ontworpen voor de grote overstroming in de jaren 90. Volgens de rechter was er op dit moment echter geen sprake van een ernstige noodsituatie, zoals de wet voorschrijft. De nieuwe spoedwet is daarom gebaseerd op een wet publieke gezondheid. Omdat dat geen noodmaatregel is, en de wet nu ook daadwerkelijk opgenomen wordt in de coronawet, zou dat moeten kunnen, zegt Vrijsen.

"Uiteindelijk zal de meerderheid van de Kamer die reparatiewet wel goedkeuren", denkt de politiek verslaggever. Wel verwacht hij een 'afrekening'. "Het is een ideaal moment om Rutte te beschadigen, want we zitten vlak voor de verkiezingen", benadrukt Vrijsen. "Iedereen, met name de oppositie, met Geert Wilders voorop, zal zeggen: 'wat een puinhoop, en wat hebben ze hun huiswerk slecht gedaan. Nederlanders worden opgesloten en het is juridisch onhoudbaar'."

Wat doet de avondklok voor het aantal besmettingen?

Of de avondklok nu zorgt voor een vermindering van het aantal besmettingen is nog altijd niet helemaal duidelijk. Topvrouw van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu Aura Timen gaf in een gesprek met NU.nl eerder deze week aan dat de avondklok, in combinatie met de maatregel van maximaal één bezoeker per dag, 10 procent aan nieuwe coronabesmettingen en opnames op de intensive care scheelt.

Maar dat is een schatting. Voorafgaand aan de invoering meldde het RIVM al dat dit effect niet met zijn modellen te voorspellen was. Het instituut kan pas ergens aankomende week enigszins duidelijkheid geven over de bijdrage van de avondklok op het in ieder geval stabiel houden van het aantal besmettingen, zegt Vrijsen.

In de cijfers die het instituut dinsdag publiceerde, 25.229 besmettingen deze week ten opzichte van 24.668 de week ervoor, is juist een lichte stijging in het aantal positieve tests te zien. Ook het reproductiegetal lag iets hoger: 0.96 tegenover 0.91 een week eerder. Deze nieuwe cijfers zijn de eerste waarin het effect van de avondklok door zou moeten werken.

LEES OOK: Wat zou het effect zijn van afschaffen avondklok? ‘We moeten dat risico niet nemen’