Omtzigt: Geld overmaken aan mensen met problematische schulden werkt soms averechts

De Tweede Kamer debatteert vandaag over de nasleep van de toeslagenaffaire. Het demissionaire kabinet heeft beloofd de schade zo snel mogelijk te herstellen, maar veel van de gedupeerde ouders hebben nog geen cent gezien. CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt verwacht een "pittig debat".

Het ministerie van Financiën denkt deze maand nog maximaal drieduizend gedupeerde ouders van de toeslagenaffaire hun compensatie uit te betalen, schreef staatssecretaris Alexandra van Huffelen dinsdag in een brief aan de Kamer. Alle gedupeerde ouders krijgen ten minste 30.000 euro, maakte het kabinet eind vorig jaar bekend.

Maar je kunt dat geld niet zomaar overmaken aan slachtoffers met problematische schulden, zegt CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Dan volgt er gelijk beslag en het kan zelfs averechts werken. Een schuldeiser kan dan zeggen: ik wil niet dat de schuldsanering eindigt, want er komt nog geld aan", legt Omtzigt uit. Volgens het Kamerlid heeft het demissionaire kabinet geen pasklaar antwoord op de vraag hoe de mensen die het diepst in de problemen zitten worden geholpen.

Private schuldeisers nu vaak probleem

Er is inmiddels wel iets gebeurd, zegt Omtzigt. Zo kondigde het kabinet aan dat alle openstaande schulden die ouders nog bij de overheid hebben, worden kwijtgescholden. Het gaat dus ook om schulden bij organisaties buiten de Belastingdienst, zoals het UWV. "Maar een probleem zit nu bij private schuldeisers", zegt Omtzigt. "Gedupeerde ouders hebben om maar te kunnen eten overal schulden gemaakt. Als je in Nederland schulden hebt, lopen ze heel snel op vanwege incassokosten, deurwaarden en alles wat erbij hoort. De schulden zijn soms tot boven een ton opgelopen. Hoe die mensen uit de problemen geholpen gaan worden, is de grote vraag."

Het kabinet hoopt snel tot een akkoord te komen met energiebedrijven, banken en andere grote private schuldeisers van toeslagenouders, maar onder private schuldeisers vallen ook familieleden, zegt Omtzigt. "Het belachelijke is dat een deel van de Kamer zei dat de private schuldeisers het geld niet mochten terugkrijgen. Een heleboel gedupeerde ouders zijn naar familie toegestapt en die familie heeft ze op het moeilijkste moment uit de problemen geholpen." Zij zouden dan ook kunnen fluiten naar hun geld. "Het is aan de regering om het probleem op te lossen, samen met de Belastingdienst", benadrukt Omtzigt.

'Kabinet had regeling eerder moeten voorleggen aan Kamer'

Uit een onlangs verschenen rapport blijkt dat de afhandeling van individuele zaken in de toeslagenaffaire vertraging oploopt doordat Kamerleden nieuwe eisen stellen aan de afhandeling. Volgens Omtzigt is dat probleem ontstaan door de werkwijze van het demissionaire kabinet. "De huidige regeling is door de regering afgekondigd voor ze er überhaupt mee naar de Kamer gegaan zijn. Ze hebben vijfhonderd ouders uitbetaald en leggen nu de regeling voor aan de Kamer ter goedkeuring. Dan kan de Kamer niet anders dan ja zeggen, want stel je voor dat we nee zeggen, dan zouden ze het geld van die vijfhonderd gezinnen moet terugvorderen en hebben wij het gedaan."

"Als je terugkijkt had ik gewild dat ze die regeling eerst goed uitgewerkt hadden en daarna pas aangekondigd. Ze hebben de regeling op 22 december aangekondigd vanuit het Catshuis, maar er is de eerste maand niets uitgekeerd. De ouders hadden op 23 december al iedereen aan de lijn. 'Je krijgt geld, gefeliciteerd'. Maar ze hadden nog niets", aldus Omtzigt.

'Te laat om afhandeling toeslagenaffaire over te hevelen'

Omtzigt is kritisch op de afhandeling van de toeslagenaffaire door het demissionaire kabinet. "Ik zie dat de Belastingdienst zich er toch op meerdere manieren mee aan het bemoeien is. Ik ben alleen wat terughoudend om te zeggen dat we dit naar een ander ministerie gaan overhevelen, want dan gaan we een halfjaar in reorganisatiemodes. Daar gaan we de ouders niet mee helpen."

Het is nu belangrijk dat gedupeerde ouders met problematische schulden zo snel mogelijk worden geholpen, zegt het Kamerlid. "Als je kijkt waar de grootste problemen zijn, is dat bij de mensen die er 's avonds een tweede baan hebben bijgenomen, omdat ze al tien jaar uit de ellende proberen te komen. Die groep wil je helpen", aldus Omtzigt. Hij hoopt dat de toeslagenaffaire heeft laten zien hoe moeilijk het in Nederland is om van problematische schulden af te komen.

LEES OOK: Overheid schrapt schulden slachtoffers toeslagenaffaire