CBS: oversterfte in eerste half jaar volledig veroorzaakt door coronavirus

In de eerste helft van 2020 overleden er bijna negenduizend meer dan in diezelfde periode in 2019, en ruim vijfduizend meer dan de eerste zes maanden van 2018. Deze oversterfte is "volledig veroorzaakt" door het coronavirus. Dit blijkt uit voorlopige cijfers, gebaseerd op sterfteberichten, die het CBS vandaag publiceert.

In totaal stierven er 86.000 Nederlandse inwoners in deze periode. Vanaf maart tot en met juni 2020 stierven er in totaal 7.797 mensen bij wie Covid-19 daadwerkelijk werd vastgesteld door de behandelend arts. Van nog eens 2.270 overledenen gaf de behandelend arts of schouwarts aan dat de doodsoorzaak vermoedelijk Covid-19 was. Dat zijn in totaal 10.067 aan corona gerelateerde sterfgevallen. De meeste van hen (60 procent) ontvingen al langdurige zorg (Wlz).

De totale sterfte was vanaf 11 mei weer op een vergelijkbaar niveau met die in eerdere jaren. Uit de ontvangen doodsoorzaakverklaringen blijkt dat nog 4,6 procent van de sterfte vanaf dan tot en met juni veroorzaakt werd door Covid-19.

Doosoorzaakverklaringen

Deze cijfers zijn gebaseerd op doodsoorzaakverklaringen die zijn ingevuld door een arts. Het CBS ontvangt deze verklaringen via de gemeente waar het overlijden heeft plaatsgevonden. Op dit moment heeft het CBS deze verklaringen van meer dan 97,5 procent van alle overlijdens in de eerste helft van 2020 ontvangen.

Meer mannen dan vrouwen

Er zijn meer mannen overleden (5.345) aan Covid-19 dan vrouwen (4.722). Ook relatief gezien, per 100 duizend inwoners, overleden in alle leeftijdsgroepen meer mannen dan vrouwen. Onder 75- tot 80-jarigen stierven relatief bijna twee keer zo veel mannen als vrouwen aan vastgestelde Covid-19.

De gemiddelde leeftijd van overleden mannen bij wie Covid-19 was vastgesteld was 79,7 jaar. Bij vrouwen was dat 83,8 jaar. Bij vermoedelijke Covid-19-slachtoffers lag de gemiddelde leeftijd van de overledenen iets hoger: 81,8 jaar bij mannen en 84,4 jaar bij vrouwen.

Andere doodsoorzaken

Verder blijkt uit de voorlopige becijfering van het CBS dat er in 2020 tot nu toe ongeveer evenveel mensen overleden aan kanker, hart- en vaatziekten, een psychische stoornis of ziekte van het zenuwstelsel (zoals dementie) als in dezelfde periode vorig jaar.

Het aantal mensen dat overleed aan ziektes van ademhalingsorganen daalde vanaf april licht. Ook het aantal niet natuurlijke doodsoorzaken, zoals ongevallen, zelfdodingen, moord en doodslag bleven bijna onveranderd.

Verschil cijfers RIVM en CBS

Op basis van GGD-meldingen rapporteerde het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) van 2 maart tot en met 28 juni 6.115 coronadoden. Het CBS registreerde er in dezelfde periode 7.790.

Die verschillen hebben meerdere mogelijke oorzaken, zo schrijft het CBS. Ten eerste kunnen er overledenen zijn bij wie de arts op basis van het klinisch beeld Covid-19 aangaf als doodsoorzaak zonder dat dit door een laboratoriumtest is bevestigd. Ten tweede, overledenen bij wie COVID-19 was vastgesteld (ook met een positieve test) zijn mogelijk niet (direct) gemeld bij de GGD en ontbreken daardoor in de cijfers van het RIVM.

LEES OOK: Diederik Gommers: maatregelen werken alleen als iedereen meedoet