Koning en koningin krijgen Friese les tijdens streekbezoek: ‘Heel mooi want Fries op school staat onder druk’

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima trekken donderdag Friesland in om aandacht te vragen voor de Friese taal en cultuur. Commissaris van de Koning van de provincie Fryslân Arno Brok is blij met het bezoek, vertelt hij in Goedemorgen Nederland. "Wij zijn heel dankbaar dat ze vandaag op visite komen in Zuidoost-Friesland. Voor het eerst weer is er weer een streekbezoek dat nu wel iets anders zal zijn vanwege de coronamaatregelen, maar wij gaan er een hele mooie dag van maken."

De koning en koningin zullen vooral het plattelandsgebied gaan bezoeken. "De dag is geslaagd als de mensen die gesprekspartners zijn met de koning en de koningin het gevoel hebben dat ze het verhaal goed hebben kunnen brengen. Ze gaan op bezoek bij bedrijven, scholen en instellingen en zich verdiepen in de regio zelf. Maar wij hebben er een breed en diep verhaal bij en dat willen wij graag overbrengen."

CDA-Kamerlid Harry van der Molen is Fries en heeft het koningshuis in zijn portefeuille. "Zuidoost-Friesland is inderdaad een plattelandsregio waarin je ook een plaats als Drachten hebt, dat kennen veel mensen wel. Maar het is ook een heel mooi groen gebied, als je in de hoek van Appelscha zit. Dat is heel toeristisch maar ook een landbouwgebied. Het is goed dat de koning en koningin in gesprek gaan met jonge boeren, want de economie is daar heel erg afhankelijk van."

'Taal van groot deel van hun volk'

Het koningspaar gaat ook de schoolbanken in om Friese les te volgen. "Geweldig vind ik dat", aldus Alex de Jager, directeur van de Friese onderwijscommissie Afûk. "Het Fries is de moedertaal van meer dan helft van alle Friezen die er zijn. Het is heel belangrijk dat ook de koning en de koningin laten zien dat ze interesse hebben in die taal van een groot deel van hun volk. Wat wij ze mee willen geven is het belang om die taal toch aandacht te blijven geven. Wij zijn heel blij dat ze daar over willen komen praten."

Voor een deel staat de Friese taal en cultuur onder druk, stelt Van der Molen. "Ik vind het daarom ook heel mooi dat de koning en koningin in een school gaan kijken want er is in Friesland ook een hele discussie, daar hebben wij het ook in de Tweede Kamer over gehad, dat Fries op school onder druk staat. Te veel schoolbesturen organiseren het een beetje als bijvak. Het is juist ook goed dat het koninklijk echtpaar laat zien dat het goed is om op school je eigen taal te leren. Als dat niet gebeurt haakt een jongere generatie af."

LEES OOK: ‘Ook Fries volkslied verplicht op school’

'Ook meer leerkrachten Fries nodig'

Aan de andere kant wordt Fries ook onder jongeren weer meer gebruikt. "Zoals bij het sms'en", aldus het CDA-Kamerlid. "Opvallend is dat Fries, dat echt een spreektaal is, ook weer meer wordt geschreven. Dat neemt echt toe. Maar je moet dan wel echt les in je taal krijgen, anders gaat het weg of komt er heel veel Nederlands of Engels naar binnen en dan staat die taal onder druk."

Ook zijn er weinig docenten Fries. "Wij hebben meer leerkrachten nodig die die lessen kunnen geven. Je kan wel zeggen dat dat moet op elke school. Maar als er niemand voor de klas kan staan, houdt het op."

'Staat erg onder druk'

Uit de Miljoenennota blijkt dat er ook meer geld komt voor de Friese cultuur. "Vanwege corona heeft ook Friesland alle culturele activiteiten moeten stilgelegen. Niet alleen maar bij grote groepen en instellingen, maar ook op dorpsniveau zoals een openluchttheater. Dat geld gaat naar kleinere theaters zoals in Sneek waar ze maar een handjevol mensen binnen kunnen laten. Dat staat erg onder druk. Als wij dat soort kleinschalige cultuur in de regio allemaal laten verpieteren dan raken wij heel veel waardevols kwijt."

LEES OOK: Geen vrolijke Miljoenennota, maar ‘Nederland kan eerste coronagolf wel aan’